فاعليّت خداوند در معجزات

God’s action in miracles

در اينكه وقوع معجزات مستند به مشيّت و عنايت ويژه خداوند است، ترديدي وجود ندارد؛ اما درباره اينكه اين استناد به صورت مستقيم است يا به واسطه نفوس و اراده پيامبران?، سه ديدگاه مطرح شده است. اشاعره بر اساس ديدگاه ويژه خود در توحيد افعالي، معجزات را -همانند رخدادهاي معمولي- افعال مستقيم خداوند مي‏دانند. فلاسفه بر پايه اصولي همچون امتناع صدور بي‏واسطه متغيّرات از خداوند، اصل سنخيّت ميان علت و معلول و قاعده الواحد، صدور بي‏واسطه معجزات از خداوند را ناممكن دانسته، وساطت نفوس و اراده پيامبران? را لازم شمرده‏اند. متكلمان عدليّه هر دو قسم را ممكن دانسته، و تعيين اينكه معجزات پيامبران? از كدام قسم است را به آيات و روايات گزارش‏گرِ معجزات ارجاع داده‏اند. در اين نوشتار با اثبات نادرستي ديدگاه اشاعره و فلاسفه، درستي ديدگاه متكلمان عدليّه اثبات شده است.

There in no doubt that the occurrence of miracles is attributed to the special will and providence of God and about whether this attribution is direct or with the mediation of the souls and the wills of the prophets , three views have been posed. Based on their specific view about the unity of Divine Acts, Ash’arites believe that miracles like other usual occurrences are from direct Divine Acts. Based on principles like impossibility of direct effusion of variables from God, the principle of cognation between cause and effect and the rule of the One (the One dose not emanate but the one), philosophers believe that the direct effusion of the miracles from God is impossible but the mediation of the souls and the wills of the prophets is necessary. Finally, while the theodicean theologians regard the both kinds as possible, but to specify whether the Divine action in a miracle is direct or indirect they refer to the Qur’anic verses and Islamic narrations that reported the miracles. Proving the inaccuracy of the views of Ash’arites and philosophers, the present article established the accuracy of the view of the theodicean theologians. Key words: miracle, God’s action, intellective soul, Ash’arites, philosophers, theodicean theologians.