اثرات نامتقارن تغييرات در قيمت نفت بر روي مصرف بخش خصوصي و دولتي در ايران

Asymmetrical Oil Price Shocks Effects on the Private Consumption and Government expenditure in Iran

به دليل وابستگي اقتصاد ايران به درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات نفت به ويژه در چند دهه گذشته، متغيرهاي كلان از نوسانات درآمدهاي نفتي تاثير زيادي پذيرفته اند. هدف از اين پژوهش، بررسي فرضيه عدم تقارن رابطه ميان تغييرات قيمت نفت و مصرف بخش خصوصي و دولتي در اقتصاد ايران در دوره 50-1386 است. با توجه به مباني نظري مصرف در بخش خصوصي و بخش دولتي و همچنين، تكنيك هاي تجزيه قيمت نفت كه در اين پژوهش از سه روش تجزيه قيمت نفت استفاده شده و برآوردهايي كه به روش حداقل مربعات معمولي (OLS) براي بررسي اثرات تفكيك شده درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات نفت بر روي مصرف در دو بخش خصوصي و دولتي اقتصاد ايران انجام گرفت، مشخص شد اثر تكانه هاي مثبت و منفي قيمت نفت بر روي مصرف در بخش دولتي و بخش خصوصي نامتقارن است. همچنين، نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه مصرف بخش دولتي از تكانه هاي نفتي تاثيرپذيري بيشتري نسبت به مصرف بخش خصوصي داشته و تفاوت واكنش مخارج دولتي به افزايش و كاهش درآمد نفت، در مقايسه با مصرف بخش خصوصي بيشتر است. همچنين، مشخص شد، ايجاد حساب ذخيره ارزي از سال 1379 تاثير معناداري بر اثرگذاري نوسان قيمت نفت بر مصرف بخش خصوصي و دولتي نداشته است.

This paper aims to investigate whether an asymmetrical relationship between oil price oscillations and government and private consumption has existed in the past in case of Iranian economy. The data used for this purpose covers the time span of 1350-1380 corresponding to 1971-2001. Towards this end three analytical techniques have been use to investigate this hypothesis. Ordinary Least Squares (OLS) was used to estimates the parameters coefficients. The result has indicated that coefficients of parameters pertaining to government consumption model have higher value than that of private consumption model, indicating that government consumption is far strongly affected by changes in oil prices. It has been further identified that the establishment of Oil Stabilization Fund in year 2000, did not have any significant bearing on the government and private consumption in the wake of changes in oil prices.