بررسي عوامل موثر بر رشد اقتصادي در كشورهاي منتخب منا(MENA)

An Examination of influencing factors on economic growth in some selected MENA countries

هدف اين پژوهش، بررسي علل رشد اقتصادي و ميزان اثرگذاري آن بر افزايش سطح زندگي مردم د ر كشورهاي فقير و با درآمد پايين است. نرخ رشد اقتصادي در ميان كشورها متفاوت و در بيشتر موارد ناشي از كاركرد نهادهاي موجود در اين كشورها، فضاي كسب و كار مناسب، عوامل پايهاي توليد، سطح فناوري، وضعيت فعاليت بخش خصوصي، ارتباط و تعامل مثبت ميان دولت و مردم و سطح مشاركت اجتماعي و قابليتهاي كارگزاران اقتصادي و اجتماعي است. مطالعات نظري و تجربي جديد رشد نشان ميدهد كه ساز و كارهاي دروني يك اقتصاد ب ه ويژه كاركرد نهادهاي موجود، سطح و كيفيت سرمايه انساني، استفاده از پژوهشهاي جديد به عنوان عامل دانشي در كنار عامل سرمايه و فناوري ميتواند الگوي رشد اقتصادي را تحت تاثير قرار داده و ظرفيتهاي مناسب را در اين زمينه خلق كند. يافتههاي اين پژوهش در قالب الگوهاي اقتصادسنجي بر مبناي دادههاي تابلويي نشان مي دهد كه افزايش انباشت سرمايه بر رشد اقتصادي در كشورهاي ايران، الجزاير، امارات متحده عربي، اردن، كويت، مراكش، عمان، قطر، سوريه و تركيه مثبت است. تاثير اين عامل در كشورهاي بحرين، ليبي، عربستان سعودي و تونس پايينتر از گروه ياد شده است. در كشورهاي ايران، تركيه، اردن، كويت، عمان، عربستان سعودي، تونس، بحرين سرمايه انساني نقش موثرتري در رشد داشته است. دركشورهاي الجزاير، اماراتمتحدهعربي، ليبي، مراكش، قطر و سوريه سطح اثرگذاري سرمايه انساني در رشد كمتر بوده است.

The aim of this paper is to analyse the influentioal factors on economic growth in MENA coutries during 1998-2008. The differences between economic growth in these countries has originated from existing institutions performance, doing business condition, production factors, the level of technology and competition between government and private agencies in economic activities. Based on a panel data teqniquic on some selected countries we have estimated the labor and capital coefficient effects on their production value. The findings show that capital accumulation have positive effects on economic growth rate in Iran, Emarat, Jordon, kuweit, Moroco, Oman, Qatar, Surya and Turkey. These coefficients in Bahrin, Lybia, Saudi Arabia, and Tunesia are lower than former groups. In addition, human factors have more participants in growth in Iran, Turkey, Jordon, Kuweit, Saudi Arabia, Tunesia and Bahrin to others selected Counttries.