رويكردي به احيا مهمان‌خانه قاجاري قزوين

An Approach to Rehabilitation of Qajar Hotel in Qazvin

مهمان‌خانه بزرگ قزوين را مي‌توان اولين هتل ايراني معرفي كرد كه داراي امكاناتي فراتر از زمان خود بود. اين بناي ممتاز در سال 1297 هجري قمري/ 1259 هجري شمسي با منظمات ديگري همانند چاپارخانه و پست‌خانه، جز مجموعه دولتي ساخته شد و هدف از ساخت آن، ايجاد رفاه لازم براي سفيران و مسافران خارجي در بدو ورود به پايتخت بود. بناي مذكور در انتهاي خيابانِ ساخته شده متعلق به دوره صفويه، مقابل سردر ورودي دولتخانه صفوي قرار داشت و در دوره پهلويِ اول هنگام امتدادِ آن خيابان، تخريب شد. با تخريب مهمان‌خانه و بيشتر شدن وسعت خيابان، ضمن از دست رفتن يكي از بناهاي تاريخي ارزشمند ايران، فضاي تعريف شده خيابان صفوي (سپه/ شهدا كنوني) كه تا قبل از اين، مهم‌ترين فضاي اجتماعي و تفرج‌گاهي شهر به ‌شمار مي‌رفت، به خياباني براي تردد خودرو تغيير يافت. احياي مهمان‌خانه قزوين، ضمن بيان ارزش‌هاي معماري اين بناي از دست رفته، نقش مهمي در بازآفريني هويت فضاي شهري خيابان صفوي به عنوان بخشي از بافت تاريخي شهر قزوين دارد. رويكردهاي مختلف احياي مهمان‌خانه قزوين در ضمن مسايل و معضلات موجود، هدف مقاله حاضر را رقم مي‌زند. در اين باره، ابتدا به معرفي بنا و ارزش‌هاي مهمان‌خانه قزوين پرداخته شده و سپس به روش‌هاي احياي بنا و بررسي نتايج به دست آمده مي‌پردازد و در انتها پيشنهاد اجرايي را جهت احياي مهمان‌خانه طرح مي‌كند. بخش معرفي بنا بر پژوهش‌هاي كتابخانه‌اي و ميداني استوار است كه قبلاً انجام پذيرفته و منتشر شده است و بخش رويكردهاي احيا منطبق بر منشورهاي جهاني تدوين گشته است. تلاش مقاله ضمن بيان و بررسي دقيق، ارايه راهكار اجرايي در پاسخ به مسيله است.

Nasser al-Din Shah ordered the Qazvin Hotel (which was used in 1297 AH) to be built by Agha Bagher Arbab. Agha Bagher has become the governor of Qazvin under the name of Sa’d al-Saltane. This Hotel was the first modern hotel in Iran which has been modeled from European hotels and has been built to accommodate the ambassadors and envoys. It was a part of Europe Way Project. Qazvin Hotel is of high level of giving services and preparing facilities to the passengers, which is after 130 years comparable to the contemporary hotels. Restoration of this hotel, in addition to rehabilitation of a historical monument in the modern architecture turns in Iran, will play an important role in rehabilitating the Sepah Avenue in Qazvin.