تحليل همديد عوامل موثر در فراواني روزهاي گردوغباري غرب كشور

Synoptic Analysis of Effective Factors on Dust Frequency in West of Iran

سامانه هاي همديدي موثر در گردوغبارهاي غرب كشور براساس داده هاي ثبت شده ايستگاه هاي هواشناسي با استفاده از روش آماري تحليل مولفه هاي اصلي و بكارگيري سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) مورد شناسايي قرار گرفت. براي دستيابي به اين هدف از داده هاي تعداد روزهاي همراه با گردوغبار مشاهده شده در 50 ايستگاه هواشناسي در فاصله زماني 1986 تا 2005 استفاده شد. نتايج بدست آمده از بكارگيري روش PCA نشان داد كه 5 سامانه سينوپتيكي (يا 5 مولفه اول) قادر به تبيين 12/69 درصد واريانس تغييرات فضايي گردوغبارهاي غرب كشور است. در گام بعد به منظور شناسايي سامانه هاي مذكور، ضريب همبستگي هر يك از ايستگاه ها با هر يك از مولفه ها به محيط GIS Arc منتقل و با استفاده از روش درونيابي كريجينگ الگوهاي سينوپتيك تاثيرگذار بر گردوغبارها شبيه سازي شدند. با مقايسه و تطابق نقشه هاي استخراج شده با نتايج حاصل از مطالعات انجام شده در زمينه سامانه هاي سينوپتيك ايجادكننده گردوغبارها در غرب كشور؛ مشخص گرديد كه سامانه پرفشار آزور از طريق ايجاد كم فشارهاي گرمايي سطح زمين بيشترين نقش را در پراكندگي فراواني روزهاي گردوغباري در غرب ايران دارد.

The effective synoptic systems on dust events was investigated in the west of Iran based on observed dusty days at 50 meteorological stations using principal component analysis (PCA) and geographical information system (GIS). Results showed that the first 5 components explained 69.11% of spatial variability of dust event variance. For detecting of affective synoptic systems, the computed correlation coefficient of stations with each component (Rotated Component Matrix) was transferred to the GIS environment, and synoptic patterns that affected spatial variability of dust events were simulated through Kriging interpolation method. It was shown that Azores high pressure system has the most effective role in frequency of days with dust in the west of Iran through the creation of surface thermal low pressures.