تاثير خشكي بر عملكرد و برخي صفات مورفولوژيك گياه دارويي انيسون (Pimpinella anisum L.)

The effect of drought on morphological characteristics of anisum (Pimpinella anisum L.)

شرايط آب و هوايي ايران خشك و نيمه خشك مي‌باشد. به همين دليل يكي از تنش‌هاي مهم در كشور ما تنش خشكي مي‌باشد. به منظور بررسي تاثير خشكي بر عملكرد و برخي صفات مورفولوژيك گياه دارويي انيسون، آزمايشي در سال زراعي 1390 در ايستگاه تحقيقات البرز كرج به صورت آزمايش اسپيليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار اجرا گرديد. عامل اصلي شامل 3 جمعيت انيسون (سبزوار، كرمان و جيرفت) و عامل فرعي شامل 4 سطح تنش رطوبتي (10، 30، 50 و 70 درصد تخليه رطوبت) بود. نتايج نشان داد كه، اثر عامل اصلي (جمعيت‌) بر تعداد چتر، وزن خشك برگ و وزن هزار دانه، همچنين اثر عامل فرعي (تنش خشكي) بر ارتفاع گياه، قطر تاج پوشش كوچك، قطر تاج پوشش بزرگ، تعداد چتر، وزن خشك ريشه، وزن خشك ساقه، وزن خشك برگ، عملكرد ماده خشك و وزن هزار دانه معني‌دار بود. اثر متقابل عامل اصلي در فرعي بر قطر تاج پوشش كوچك و تعداد چتر در سطح 1% و بر وزن خشك ساقه و عملكرد ماده خشك در سطح 5% معني‌دار بود. مقايسه ميانگين اثر عامل اصلي (جمعيت‌) نشان داد كه، بيشترين تعداد چتر از جمعيت جيرفت با ميانگين 62/66 عدد در بوته، وزن خشك برگ از جمعيت سبزوار با ميانگين 543/198 كيلوگرم در هكتار و وزن هزار دانه از جمعيت كرمان با ميانگين 95/2 گرم در بوته بدست آمد. بيشترين ارتفاع گياه (91/48 سانتي‌متر)، تعداد چتر (83/81 عدد در بوته)، وزن خشك ريشه (778/91 كيلوگرم در هكتار)، وزن خشك ساقه (725/577 كيلوگرم در هكتار)، وزن خشك برگ (724/272 كيلوگرم در هكتار)، عملكرد ماده خشك (227/942 كيلوگرم در هكتار) و وزن هزاردانه (20/3 گرم در بوته) در تيمار 10% تخليه رطوبت بدست آمد. بطور كلي ميتوان گفت جمعيت جيرفت نسبت به جمعيت كرمان و سبزوار برتري داشت، زيرا در شرايط تنش خشكي پايداري بيشتري از خود نشان داد و متحمل تر به خشكي بود. سطح 10% تخليه رطوبت بهترين سطح آبياري براي توليد بيشترين ماده خشك توليدي بود.

n order to investigate the effect of drought on morphological characteristics of Anisum, a split plot experiment was conducted in 2011 at Research Station located in the Alborz mountains in Karaj by using a randomized complete block design in four replications. The main factors included 3 populations (Sabzevar, Kerman and Jiroft) and the operating subsidiary of 4 Stress levels (10, 30, 50 and 70 Percent moisture depletion). Results showed that the main effect (population) the number of umbrellas, leaf dry weight, seed weight and seed weight of the sub-agent (drought) on plant height, canopy diameter, small diameter, large canopy, umbrella number, root dry weight, stem dry weight, leaf dry weight, dry matter yield and seed weight showed a significant difference . The main operating subsidiary of interaction in small canopy diameter and number of umbrella in 1% And the dry weight and stem dry matter yield in 5% was significant. Comparison of the main factor (population) showed that the greatest number of umbrella with an average population of Jiroft 66.62 n/p, leaf dry weight with an average population of Sabzevar 198.543 Kg/ha of grain per hectare and an average population of Kerman 2.95 g/p were obtained. Comparison of the effects of sub-factor (drought) showed that the highest plant (48.91 Cm), the number of umbrella (81.83 n/p), root dry weight (91.778 Kg/ha), stem dry weight (577.725 Kg/ha), leaf dry weight (272.724 Kg/ha), dry matter (942.227 Kg/ha) and seed weight (3.20 g/p) obtained from 10 percent moisture depletion. 10% moisture depletion level was the best water level to produce the highest dry matter production.