بررسي تغييرات كيفيت علوفه گونه Prangos ferulacea در مراحل مختلف فنولوژي در دو رويشگاه سپيدان و كازرون(در استان فارس)

Quality changes investigating of Prangos ferulaceae in different phenological stages in two site of Fars province

تعيين كيفيت علوفه گونه هاي گياهي موجود در مراتع يكي از مهم ترين عواملي است كه جهت مديريت صحيح و اصولي مراتع مورد نياز مي باشد. گونه هاي مرتعي در مكان ها و زمان هاي مختلف كيفيت علوفه اي متفاوتي داشته و در دوره هاي رويشي مختلف ميزان اين كيفيت متغير است. به همين منظور پژوهشي درباره ي گونه ي مرتعي جاشير ( Prangos ferulacea) در دو منطقه از استان فارس شامل شهرستان سپيدان و شهرستان كازرون در سه مرحله فنولوژيكي (رويشي، گل دهي و بذردهي) صورت گرفت. به منظور بررسي كيفيت علوفه اين گونه در هر مرحله فنولوژي 5 تكرار و در هر تكرار 5 پايه در هر منطقه به صورت تصادفي انتخاب و نمونه برداري از اندام هاي هوايي گياه به عمل آمد. سپس شاخص هاي پروتيين خام، ديواره ي سلولي منهاي همي سلولز، درصد ماده خشك قابل هضم، انرژي متابوليسمي، انرژي قابل هضم و عناصر فسفر و پتاسيم تعيين شدند. نتايج حاصل نشان داد كه كيفيت علوفه اين گونه بر اثر پيشرفت مراحل رشد كاهش مي يابد و پايان دوره رويشي(اوايل گل دهي) حدود اواسط ارديبهشت ماه از نظر فاكتورهاي تعيين كيفيت علوفه مناسب ترين زمان برداشت علوفه جاشير از مراتع اين دو منطقه است. همچنين كيفيت علوفه اين گونه در منطقه كازرون مطلوب تر از منطقه سپيدان است. به نظر مي رسد، عوامل اكولوژيكي ديگر مانند خاك و يا جهت و شيب دامنه و ارتفاع باعث حصول چنين نتيجه اي مي باشد.

Determination of forage quality is one of the main factors required for proper, systematic and comprehensive management of rangelands. This can help range managers to choose suitable plant for animal feeding. The most effective factor on forage quality is the growth stage which determines the proper time of livestock grazing or forage harvesting in range. Also, range species quality changes in different sites. Therefore, this research carried out to investigate nutritive value of Prangos Ferulacea in two regions of Fars: Sepidan and Kazerun, at three phenological stages (vegetative, flowering and seed ripening). At each stage of phenology, 5 replications and in each replication 4 plants were selected randomly, and samplings from the aerial shoots were conducted. After drying and grinding, samples were analyzed by chemicals to determine the quality traits including crude protein (CP), Acid detergent fiber (ADF), dry matter digestibility (DMD), metabolic energy (ME), digestible energy (DE), phosphorus (P) and potassium (K). Data were analyzed by ANOVA and Duncan test, using SPSS software. Results showed that the forage quality in this species decreased with growth stages increasing. Based on the comparison between Prangos Ferulacea and other forage species, this species can be used for animal feeding. Contrary to the expectations, the species quality in Kazerun is better than Sepidan. Considering the forage quality changes, the late of vegetative stage and the early of flowering stage are the best times for gazing or harvesting in both sites.