تاثير ارتفاع از سطح دريا بر مشخصات كمي بذر درختان بنه در جنگل هاي ايراني – توراني (مطالعه موردي: جنگل باغ شادي يزد)

Impact of altitude on the quantitative characteristics of Pistacia seed from the Iran-o-Turanian ecological forest (Case Study: Baghe-shadi forest, Yazd)

بذر عامل در امر احيا، توسعه جنگل‏ها و جنگل‏كاري‏ها محسوب شده كه در اين ميان انتخاب بذرهاي با كيفيت و رسيده داراي اهميت بسياري است. جنگل باغ-شادي (بخش قرق جنگل) واقع در شهرستان خاتم استان يزد در اين تحقيق با هدف مقايسه مشخصه‏هاي كمي بذر درخت بنه در طبقات ارتفاع از سطح دريا انتخاب شد. منطقه فوق به سه كلاسه ارتفاعي شامل كلاسه1 با ارتفاع كمتر از 2100 متر، كلاسه 2 با ارتفاع بين 2100 تا 2500 متر و كلاسه 3 با ارتفاع بيشتر از 2500 متر از سطح دريا تقسيم و در هر طبقه ارتفاع از سطح دريا تعداد 20 اصله درخت بنه انتخاب شد (عامل جهت دامنه، شيب و خاك تقريبا يكسان انتخاب شدند) و در مجموع 60 اصله درخت بنه جهت جمع‎آوري نمونه بذر انتخاب شدند. سپس مشخصه هاي كمي شامل وزن 1000 دانه، درصد پوكي، طول بذر و عرض بذر اندازه گيري در هر يك از كلاسه‏هاي ارتفاعي بررسي شد. مقايسه مشخصه هاي كمي بذرها در طبقات ارتفاع از سطح دريا با كمك آزمون تجزيه واريانس يك طرفه و دانكن در سطح اطمينان 95 درصد انجام گرفت. نتايج نشان داد كه اختلاف معني داري بين مشخصه هاي وزن 1000 دانه شامل درصد پوكي، طول بذر و عرض بذر در طبقات مختلف ارتفاعي وجود دارد. ميانگين مشخصه‏هاي وزن 1000 دانه، طول بذر و عرض بذر در طبقه ارتفاعي 2500- 2100 متر از سطح دريا به ترتيب با 50 گرم، 4/8 و 7 ميلي‏متر ‏بيشتر از ديگر طبقات ارتفاعي بود. مشخصه پوكي بذر بنه در طبقه ارتفاعي كمتر از 2100 متر از سطح دريا داراي بيشترين ميزان و در طبقه ارتفاعي 2500 – 2100 متر از كمترين ميزان برخوردار بود. نتايج كلي نشان داد است كه درختان طبقه ارتفاعي 2500 – 2100 متر ارتفاع از سطح دريا داراي بذرهاي درشت تر و سنگين‏تر و پوكي كمتري بوده و در نتيجه مناسب ترين پايه ها براي بذرگيري درختان بنه را ايجاد مي‏كنند.

Present research was conducted to compare quantitative characteristics in altitude classes of, Bagh-Shady forest, southern Yazd. Three different altitude classes including class 1 ( < 2100 m), class 2 (2100-2500 m), and class3 ( > 2500 m) were determined. In each class, 20 trees were selected (n= 60) and their 1000 kernel weight, decay percentage, length and width of seed were individually measured and compared after analysis of variance. Results showed significant differences between seed characteristics in the separated altitude classes. The mean of 1000 kernel weight followed by length and width of seed was the highest in class 2 with separate amount of 50 gr, 8.4 mm, and 7 mm. the decay percentage had the minimum and maximum amounts in first and second height classes, respectively. Overall results showed that trees of second class have bigger and heavier kernels and, therefore, were the best tree for seedling rehabilitation of the Bagh-shady forst.