گونه شناسي ساغرها و پياله هاي عصر آهن ايران

Typology of Iron Age Goblets and Cups

فنجان‌ها و ساغرها دو گروه از ظروف سفالي عصر آهن ايران هستند. از نظر شكل كلي و كاربرد مشابهت‌هاي زيادي ميان آنها وجود دارد، بطوريكه مي‌توان آنها را با يكديگر در يك گروه واحد قرار داد. تفاوت مهم آنها در ارتفاع ظروف است؛ چنانكه فنجان‌هامعمولاًكوتاه‌تراز ساغرها هستند. اين ظروف شاخص عصر آهن Iو II هستند واغلب از گورستان‌هاي اين دوره به دست آمده‌اند. پراكندگي جغرافيايي آنها گسترده است و در شمال غرب، دامنه هاي شمالي و جنوبي البرز، مركز فلات و زاگرس مركزي ديده مي‌شود. در مكان‌هاي باستاني عصر آهن اين مناطق مجموعاً تعداد 344 نمونه از اين فنجان‌هاكشف و منتشر شده است. اين پژوهش قصد دارد گونه شناسي جديدي از اين ظروف ارايه كند و پراكندگي جغرافيايي آنها را مورد مطالعه قرار دهد. معيار اصلي در اين گونه شناسي شكل ظروف است. براي اين منظور شكل كلي ظروف به چهار قسمت تقسيم مي‌شود و بر اساس تنوع و تركيب اين چهار قسمت با يكديگر، گونه هايي تعريف مي‌شوند. پراكندگي جغرافيايي اين گونه هادر مناطق مختلف مورد بحث، يكسان و همگون نيست. بطوريكه برخي گونه ها در همه مناطق ديده نمي‌شوند و برخي گونه ها فقط در برخي مناطق متداول بوده‌اند. اين وضعيت مي تواند نشانگر وجود نماد و گرايش هاي محلي و بومي در توليد اين ظروف باشد

Abstract Cups and goblets are two groups of Iron Age pottery in Iran. There are many parallels in shape and usage between the two, thus they can be fixed in a single group. The important difference between them is their height, so that the cups are usually shorter than the goblets. These wares are indicator of Iron Age I and II, and often found in the cemeteries of this age. Their geographical distribution is vast, and they observed in northwest, north and south slope of Alborz Mountains, central plateau and central Zagros. A total of 344 samples of these cups and goblets have been excavated and published from Iron Age sites in these regions. This research aims to propose a new typology for the wares and to study their geographical distribution. The main criterion in this typology is the shape of the ware. For this purpose, the complete shape of the ware is divided in four sections, and based on variation and combination of the four sections, some types are defined. Geographical distribution of the types in the different regions is not uniform and harmonious, rather some types are found in all regions and some others are common in some regions. This situation can indicate presence of local tendency in production of the ware. Keywords: Iron Age, Typology, Pottery, Cup, Goblet.