كيفيت خواب رانندگان حرفه‌اي در ايران و عوامل موثر بر آن

Sleep quality and its related factors in commercial drivers in Iran

مقدمه: با وجود توسعه حمل و نقل جاده‌اي در ايران، خطر تصادفات و مرگ و مير ناشي از آن در دهه‌هاي اخير در حال افزايش است. سالانه بيش از 22 هزار نفر در ايران بر اثر تصادفات جاده‌اي جان خود را از دست مي‌دهند. تعداد زيادي از اين تصادفات‌، ناشي از كيفيت خواب نامناسب رانندگان حرفه‌اي است. از مهمترين عواقب كيفيت خواب نامطلوب در رانندگان، كاهش ميزان كارآيي آنان است. اين مطالعه جهت‌ بررسي كيفيت خواب در رانندگان حرفه‌اي و عوامل موثر بر آن ‌طراحي شده است. روش بررسي: اين مطالعه از نوع مقطعي بوده و در سال 1390 انجام شده است. 1500 نفر از رانندگاني كه به كلاس‌هاي آموزش رانندگان مراجعه مي‌كردند، انتخاب شدند. جهت جمع‌آوري اطلاعات، از پرسشنامه‌اي شامل اطلاعات شخصي و شغلي و براي بررسي كيفيت خواب از پرسشنامه پيتزبورگ (PSQI) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمـون‌هاي آماري T-test،Chi-square و رگرسيون لجستيك با نرم‌افزار SPSS11.5 تحليل شدند. يافته‌ها: ميانگين سني رانندگان 4/9±66/36 سال و ميانگين ساعات كار روزانه 5/2±3/9 بود. حدود 24% رانندگان‌، سابقه مصرف سيگار را گزارش كردند. 4/14% رضايت شغلي نامطلوب داشتند و 1/30%، به صورت چرخشي رانندگي مي‌كردند. ميانگين نمره پيتزبورگ 75/2±57/5 بوده و 3/62%، نمره بالاتر از 5 داشتند. رگرسيون لجستيك نشان داد كه مصرف سيگار، رضايت شغلي‌، كار چرخشي و تعداد ساعات كار در روز مهمترين فاكتورهاي موثر بر كيفيت خواب رانندگان مي‌باشند. نتيجه‌گيري: اين مطالعه نشان داد كه شيوع كيفيت خواب نامناسب در رانندگان حرفه‌اي ايران بالاست.

Introduction: Heavy vehicle transportation continues to grow in Iran, yet the risk of injury and death has increased during the recent decades. In Iran, there are more than 22000 deaths annually due to road accidents which is the highest in the world. Many of these accidents are related to poor sleep quality in professional drivers. The most significant detrimental consequence of poor quality of sleep is degradation in driverʹs performance. This study has been conducted to assess the sleep quality of commercial drivers and its relation factors. Methods: This cross-sectional study was done in 2011. One thousand and five hundred commercial drivers who consequently referred for health training course were chosen. A two sectional self-administered questionnaire was used: the first section included demographic characteristics of participants, while the second section included the Pittsburg sleep quality index (PSQI). Data were analyzed by T-test, Chi-square and Multivariate logistic regression using SPSS 11.5 software. Results: The mean age of drivers was 36.6±9.4. Mean number of work hours/day was 9.3±2.5. About 24% of drivers were reported history of smoking, 14.4 % had low job satisfaction and 30.1% worked as shift worker. Mean PSQI was 5.6±2.7 and 62.3% had a PSQI > 5. Multivariate logistic regression showed that smoking, job satisfaction, shift work and work hours/day were the most important factors that affect driversʹ sleep quality. Conclusion: This study showed a high prevalence of poor sleep quality in Iranian commercial drivers.