كاربرد تحليل سلسله مراتبي فازي در تعيين مكان هاي مناسب جمع آوري آب باران (مطالعه موردي: دشت بيرجند)

Application of Fuzzy Analytical Hierarchy Process in sites determination of rain water harvesting (Case study: Birjand Basin)

انسان امروزي بنا به‌دلايل مختلفي از جمله افزايش جمعيت، خشكسالي ها و كاهش ميزان بارندگي، پيشرفت صنعت و اثر سو آن بر منابع آب و غيره به‌طور جدي با مشكل كمبود آب مواجه است. برداشت هاي بي رويه از منابع آب زيرزميني باعث افت شديد سطوح ايستابي گرديده است. از طرفي ميزان هدر رفت رواناب حاصل از بارندگي در جهان و بالاخص در كشور ما بسيار زياد و قابل توجه مي باشد. بنابراين تمايل به سمت استفاده بهينه از رواناب ها و منابع آب سطحي كنترل نشده به‌جاي برداشت هاي بي رويه از منابع آب زيرزميني امري لازم و ضروري است. هدف از اين پژوهش تعيين مكان هاي مستعد جمع آوري آب باران با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي فازي است. در اين پژوهش با استفاده از روش لامبداي ماكزيمم وزن هاي فازي معيارها محاسبه شدند. سپس لايه هاي فازي شده معيارها با تاثير وزن هاي مربوطه با يكديگر تركيب شده و لايه تركيبي نهايي حاصل شد. اين لايه در پنج كلاس ضعيف، متوسط، نسبتاً خوب، خوب و بسيار خوب طبقه بندي گرديد. نتايج نشان داد كه طبقات نامبرده به‌ترتيب 635/0، 37/8، 32/34، 7/53 و 97/2 درصد از كل دشت را به خود اختصاص دادند. با توجه به نقشه نهايي دشت بيرجند از غرب دشت به سمت شرق آن بر استعداد دشت در جمع آوري آب باران افزوده مي شود. واژه هاي كليدي: جمع آوري آب باران، تحليل سلسله مراتبي فازي ، سيستم اطلاعات جغرافيايي ، دشت بيرجند

Human being nowadays is facing water shortages problems due to various reasons including population growth, drought and reduced rainfall, development of industry and its adverse effects on water resources. The uncontrolled harvesting of groundwater resources has caused a severe drop in water table. On the other hand, loss of runoff from rainfall worldwide and especially in our country is very high and significant. Therefore the optimum use of runoff and uncontrolled surface water resources have to be applied instead of uncontrolled harvesting of groundwater resources. The aim of this study is to determine potential sites rainwater harvesting using Fuzzy Analytical Hierarchy Process. In this study, using max lambda method, fuzzy weighted of criteria were calculated. Then fuzzy layers of criteria with effect of respective weights were combined and finally combined layer was obtained. This layer was classified in five classes of, poor, average, rather good, good and very good. Results showed that the classes were named respectively, 0.635, 8.37, 34.32, 53.7 and 2.97 percent of total plain allocated to him. The final map of Birjand plain from west to the east the plain potential in harvesting rain water increases. Keywords: Rain water harvesting, Fuzzy analytical hierarchy process, GIS, Birjand plain.