تغييرپذيري قابليت هدايت الكتريكي و نسبت جذب سديم خاك و تاثير آن‏ها بر رشد پسته

Variability of soil electrical conductivity and sodium adsorption ratio and their impact on growth Pistachio

شوري و سديمي بودن خاك، يكي از مهم‏ترين مشكلات در مناطق خشك و نيمه‏خشك مي‏باشد. اين پژوهش با هدف بررسي تغييرات مكاني شوري و نسبت جذب سديم و هم‏چنين بررسي اثرات متقابل آن‏ها بر رشد و عملكرد پسته در منطقه‏ كوثرريز رفسنجان انجام گرفته است. به‌اين ‏منظور يك شبكه‏ منظم نمونه‏برداري به فاصله 500 متري درنظر گرفته شد و تعداد 192 نمونه از دو عمق صفر تا 30 و 30 تا 60 سانتي‏متري برداشت و قابليت هدايت الكتريكي عصاره اشباع خاك و نسبت جذب سديم نمونه‏ها با استفاده از روش‏هاي استاندارد اندازه‏گيري و محاسبه شد. نتايج آماري نشان داد كه براساس آزمون پيرسون بين نسبت جذب سديم و شوري خاك در سطح يك درصد، همبستگي مثبتي وجود داشت كه نشان مي‏دهد بخش عمده املاح منطقه از نوع سديم‏دار مي‏باشند. نقشه‏‏هاي كريجينگ نشان دادند كه تغييرپذيري مكاني قابليت هدايت الكتريكي و نسبت جذب سديم در عمق اول بيشتر از عمق دوم است كه احتمالاً به‏دليل عمليات مديريتي مختلف در منطقه است. بر‌اساس اطلاعات اين نقشه‏ها وجود مقدار زياد شوري و نسبت جذب سديم به‏دليل برداشت‏هاي بي‏رويه از آب‏هاي زيرزميني و خشك‏سالي‏هاي پي‏درپي در سال‏هاي اخير، عامل اصلي كاهش عملكرد و حتي از بين رفتن بخش‏هاي عمده‎‏اي از باغ‏هاي پسته در منطقه مي‏باشد. نتايج نشان داد كه شوري و سديمي بودن خاك در مناطق باير چندان شديد نيست كه اين خود بيانگر تاثير مديريت نادرست بر افزايش قابليت هدايت الكتريكي و نسبت جذب سديم در مناطق پسته‏كاري مي‏باشد. واژه‏هاي كليدي: تغييرات مكاني، پسته، شاخص‏‏هاي شوري، كريجينگ

Soil salinity and alkalinity are considered as the most important problems in arid and semi arid areas. This study has been done to investigate the spatial variability of salinity and sodium adsorption ratio which have reciprocal effects on pistachio growth in the Kosarrize region in Rafsanjan. For this purpose a regular network of 500 meter intervals was considered and 192 soil samples were from 0-30 and collected 30-60 cm depths. Electrical conductivity of saturated soil extract (EC) and sodium adsorption ratio (SAR) were measured using standard methods. Statistical results showed that based on Pearson test, high positive correlation exists between EC and SAR at 99% confidence level. Therefore most of the salts must be of na type. Kriging maps illustrate that the variability of both parameters are greater in the first depth than the second one which is the result of different management strategies in the area. Also maps showed that Existences of excess salinity, SAR and also immethodical groundwater withdrawl and successive droughts in recent years have been considered as the main reasons of weak yield and even the loss of a major part of pistachio orchards in the region. The results showed that soil salinity and sodium in non planting areas are severe which illustrates the impact of mismanagement of the increased EC and SAR in the pistachio regions. Keywords: Kriging, Pistachio, Salinity indicators, Spatial variation