درباره وند /uـ/ در گونه زباني كرماني

On the Affix /-U/ in Kermani

گونه‏هاي زباني از‏نظر ويژگي‏هاي مختلف آوايي- واجي، صرفي- نحوي و واژگاني با يكديگر تفاوت دارند. از‏جمله ويژگي‏هاي صرفي گونه كرماني، پسوند /u -/ است كه در اين گونه زباني، كاربرد و حوزه عمل‏كردي گسترده دارد. اين وند با پيوستن به عناصر قاموسي مختلف، مجموعه‏اي متنوع از مفاهيم مختلف را پديد مي‏آورد. امروزه، اگر‏چه به‏دليل نفوذ گونه معيار، از ميزان زايايي اين پسوند كاسته شده است، همچنان در گفتار گويشوران كرمان، اين پسوند به‏كار مي‏رود. مفاهيمي كه پسوند /u -/ به عنصر پايه مي‏دهد، عبارت‏اند از: تصغير، صميميت، تحقير، فراواني، دارندگي، تشبيه، توصيف، معرفگي و... . پسوند مورد‏بحث، بدين صورت، هويت صرفي خود را آشكار مي‏كند؛ همچنين به‏دليل دارا‏بودن قابليت زياد براي واژه‏سازي، امكان تركيب‏شدن با بسياري از مقوله‏هاي واژگاني را به‏منظور خلق اقلام واژگاني جديد دارد. در پژوهش حاضر، با تكيه بر انواع متون گفتاري شفاهي و كتبي همچون مشاهده و ثبت گفتار گويشوران بومي منطقه و نيز گرد‏آوري داده‏هاي مرتبط از‏طريق متوني همچون مثل‏ها، داستان‏ها، حكايت‏ها و نمونه‏هاي گفتاري، در شناخت ساختار و نقش اين عنصر واژه‏ساز در گونه كرماني كوشيده‏ايم. واژه‏هاي كليدي: گونه گفتاري كرمان، پسوند /u-/، مختصات معنايي، مختصات صرفي، مختصات ساختاري.

On the Affix /-U/ in Kermani A. Sharifi Moghadam1 Received: 2010.12.18 Accepted: 2012.07.09 Abstract Language varieties are distinguished from each other in different phonetic, phonological, morpho-syntactic and lexical characteristics. Among the morphological features in Kermani, we can name the productive derivational suffix /–u/ which attaches to different lexical categories and forms a set of various meanings and functions. Although this affix has become less productive due to the spread of a standard variation, it is still widely used in this region. The concepts of diminution, intimacy, despise, abundance, ownership, metaphor, description and finiteness added to the base, specify the morphological features of this derivational formation. Being highly productive, this affix is able to form new lexical items by being attached to the existing structures. The aim of this article is to study different morphological, structural and semantic features of the derivational suffix /-u/ in Kermani variety based on the available and related oral and written texts such as proverbs and idioms, stories, and anecdotes. Keywords: Kermani variety, suffix/-u/, semantic features, morphological features, structural features. 1. Assistant Professor of Shahid Bahonar University of Kerman asharifi@mail.uk.ac.