تحليل سوانح العشاق از ديدگاه «من استعلايي» پديدارشناختي

Analyzing the Concept of “Transcendental Ego” In Sawaneh:

تحليل سوانح العشاق از ديدگاه «من استعلايي» پديدارشناختي (رويكردي پديدارشناختي به قلمرو عرفان) راضيه حجتي‌زاده تاريخ دريافت: 27/11/91 تاريخ تصويب: 20/8/92 چكيده متون ادب فارسي به سبب برخورداري از تنوع وگستردگي فراوان از ديرباز توجه منتقدان را به خود معطوف داشته است. در اين ميان، سوانح احمد غزّالي از دو جهت، يكي به دليل نظريه پردازي‌هاي معرفت شناسانه و ديگر نوع نگاه مولف به توصيف پديدارهايي چون عشق، عاشق و معشوق، از وجهه معرفتي بالايي برخوردار است؛ پژوهش حاضر روش نقد پديدارشناختي رابا توجه به يكي از دغدغه‌هاي اصلي خود كه رسيدن به «التفات» و «طلبگاهي» منحصراً عرفاني و نيز ارايه پاسخي براي چگونگي ارتباط ميان آگاهي با مساله فناست، در تحليل رخدادهاي معرفتي سوانح به كار گرفته است. روش انتقادي اين مقاله، پديدارشناسي استعلايي است تا با اتكا به تحليل آن، از كيفيّت ظهور رخداد آگاهي و «من استعلايي»، موضوع را به تعبير سوانح از «طلبگاه» عرفان قرن ششم ارزيابي، و اهميت انتخاب عشق را در ايجاد و تكوين فرايند آگاهي بيان كند. دستاورد عملي اين مقاله، معرفي عيني يك الگوي كاربردي به منظور بررسي فرايند معرفت شناسي در حوزه ادبيات عرفاني است. واژه‌هاي كليدي: آگاهي، پديدارشناسي، سوانح، عشق، غزالي، من استعلايي.

Analyzing the Concept of “Transcendental Ego” In Sawaneh: A Phenomenological Approach to Mysticism Razieh Hojatizadeh Received: 2013.06.25 Accepted: 2013.11.11 Abstract Persian literature has been, for a long time, appreciated by critics for its great variety. In this case, "Sawaneh" by "Ahmad Ghazali" is of a high epistemological value for some reasons such as: multiplicity of its theorization on mysticism and its author’s point of view about the phenomena like: love, lover and beloved. This article has applied an epistemological approach to Sawaneh to analyze the relationship between consciousness and the state of "Fana." In this article, we take Husserlian "transcendental phenomenology" in order to analyze the position of consciousness and indicate the process of its formation toward one of the most important stages in spiritual path, that is, love which has been frequently discussed as basic subject in "Savaneh". Keywords: phenomenology, Sawaneh, transcendental ego, consciousness, love.