بررسي سر چشمه‌هاي حكايات روضه نخستين بهارستان جامي

An Investigation on the Sources of the Anecdotes from the first chapter of Jami’s Baharestan

بهارستان جامي از آثار ارزشمند ادب فارسي و در برگيرنده داستان‌ها و سخنان حكيمانه بسياري است، كه منشا و منبع بسياري از آنها عربي است. هر چند از سخنان جامي بر مي آيد كه از آثار پيشينيان بهره نبرده است، اما با جستجوي منابع عربي، پيشينه بسياري از داستان‌هاي اين كتاب را مي توان يافت. در اين مقاله پيشينه عربي بيست و سه حكايت و منبع فارسي، سي و سه حكايت از سي و شش حكايات روضه نخست بهارستان را شناسايي كرده ايم. همچنين نشان داده ايم كه دست كم دوازده حكايت از آنها در منابع فارسي قبل از جامي آمده، از ديگر نتايج اين تحقيق اين است كه جامي اين بخش از بهارستان را از كتاب ديگر خود نفحات الانس برگرفته است. در اين پژوهش، سي و يك حكايت از باب اول بهارستان را در كتاب نفحات الانس پيدا كرده ايم.

Jami’s Baharestan is one of the most valuable Persian literary works; it embodies a lot of fruitful stories and discourses, whose most sources are Arabic. Though one may find out from Jami’s words that he has not used the literary works of his predecessors, an investigation on Arabic sources may lead one to lots of background works of the stories of this book. In this paper, we have identified the Arabic background works of twenty three anecdotes and the Persian sources of thirty three anecdotes out of thirty six ones of the first chapter of Baharestan. We have also shown that at least twelve anecdotes from them have come in the sources prior to Jami himself. Another finding of this study is that Jami has taken this part of Baharestan from another book namely Nafahat al-Uns (Breaths of Fellowship). In this study, we have found thirty one anecdotes from the first chapter of Baharestan in the book Nafahat al-Uns (Breaths of Fellowship).