چكيده فارسي :
درميان كتابهايي كه چاپ و انتشار مي يابند، كتاب« جامعه شناسي جنگ و ارتش» از جمله عناويني است كه مي تواند مورد توجه دست اندركاران امور نظامي و دفاعي قرار گيرد.« مجله علمي و پژوهشي بسيج» در نظر دارد. درهر شماره يك يا چند عنوان از كتبي را كه در ارتباط با امر دفاع و تشكيلات نظامي است، معرفي نمايد. در اين شماره با كتاب « جامعه شناسي جنگ و ارتش» نوشته « پيتر مي پر» آشنا مي شويد. اين كتاب كه با ترجمه مشترك آقايان دكتر عليرضا ازغندي و دكتر محمدصادق مهدوي انتشار يافته است، تاكنون 2 بار از سوي نشر قومس بچاپ رسيده است.
اهم مطالب اين كتاب عبارتند از:
1- انوع اوليه تكامل جنگ
2- جنگ در مراحل تكامل اجتماعي
3- سازمان نظامي و ابعاد آن
فصلهاي مذكور، زير مجموعه هايي را به خود اختصاص داده اند كه اهم آن عبارتند از حس نوع دوستي و خود پرستي در رفتار اجتماعي كه علت يا علل اصلي بروز جنگ محسوب مي گردند. به نظر نويسنده، اين معجون در خميره سرشت انسان و حيوان از بدو تكامل يافته است. و اين تنازع و درگيري جز معيارهاي ارزش گذاري فرهنگ مي باشد. زيرا تضادها و رقابتها بوسيله فرهنگ تحت نظم خاصي در مي آيد و براي بقاي جامعه، وجود اين تضادها در چارچوب و قالبهاي اجتماعي- فرهنگي لازم است. در اين بخش از اين مجموعه به خودپرستي در رفتار، ارايه تعاريف مهمي در زمينه غريزه پرخاشگري- نوع دوستي، نظام رقابتي، سمبل، فرهنگ، زورگويي و اعمال قدرت جمعي و نزاع اختصاص دارد.
براي ورود به بحث در مورد جنگ نويسنده همچنين ازمصاديق خاص جنگ، يعني اعمال قدرت مردمي و نزاع، ياد كرده است. وي معتقد است نتيجه اين نزاع به « سلطه» يكي از طرفين مي انجامد. پس از چنگ به معناي« برخوردهاي دسته جمعي» است كه بر پايه فرهنگ مادي و معنوي استوار مي باشد. « مي ير» اهداف اين جنگها را در جوامع گوناگون و در زمانها و مكانهاي مختلف متفاوت مي داند و معتقد است كه انسان در پناه اعمال تكنيكهاي متفاوت قادر است ويژگيهاي ساختي جامعه اش را تغيير دهد. وي همچنين نقش ارتش را در اين راستا موثر مي داند.
در بخشهاي بعدي اين كتاب مبحثي تحت عنوان« مراحل و انواع جنگ» آمده است. نويسنده همچنين با طرح سيوال « چرا جنگ؟» به علل بروز جنگ اشاره مي كند. در دنباله بحث، جنگهاي عصر حاضر را كه در انواع مختلف از قبيل جنگهاي شبه نظامي و كنشهاي متقابل خصومت آميز ميان افراد مي داند، كه تغيير در بخش اقتصادي، تكنولوژيك، اجتماعي و سياسي را همراه دارد.
بخش ديگر اين كتاب با نام « سازمان نظامي و ابعاد آن» آن مباحث ويژه اي را ارايه مي دهد كه در اين زمينه موارد ذيل را مي توان ذكر نمود:
1- استخدام نخبگان نظامي در عصر دموكراسي
2- رابطه ارتش و جامعه و اشكال مختلف نظاميگري ارتش به مثابه سازماني تمام
3- تحولات در توانايي و انضباط نظامي
4- گروههاي اجتماعي و مسيله روحيه نبرد گروههاي رسمي و غيررسمي و گروههاي زوج
5- رفتار رزمي و ديسيپلين و جامعه
در پايان، نويسنده به تعريف انواع گروهها از قبيل گروه هاي اجتماعي، عضويت، راهنمايي، غيررسمي و زوج مي پردازد. وي آنگاه مباحث هنجار، همدردي و همبستگي ارزشها و فرماندهي را مورد توجه قرار داده است. نويسنده همچنين به روحيه نبرد و رفتار سربازان نيز تاكيد دارد و معتقد است كه دو بخش جامعه شناسي جنگ و ارتش، منظور و هدف مشابه و مشتركي را دنبال مي كنند.
