تحليل بلاغي اشعار عربي سعدي با نگاه به «تشبيه‌»

Rhetoric Analysis on Metaphor in Sa’adi’s Arabic Poems

سعدي ‌شيرازي از بزرگ‌ترين شاعران فارسي‌زبان است كه بر زبان عربي هم مسلّط بوده است. با وجود تسلّط سعدي بر زبان عربي، اشعار عربي، بخش كوچكي از اشعار او را به خود اختصاص داده است. ولي همين‌ اشعار كم‌، نشان‌دهنده جايگاه رفيع سعدي در ميان شاعران ايراني عربي‌سرا است. در اين مقاله تشبيه كه از موضوع هاي محوري حوزه علوم بلاغي محسوب مي‌شود در اشعار عربي سعدي بررسي و تحليل مي‌شود و نشان داده مي‌شود كه شيوه كاربرد تشبيه چه از جهت شكل و چه از نظر محتوا، نشان دهنده زبان خاصّ اين شاعر مي‌باشد. تشبيه در اشعار سعدي، علاوه بر كيفيت خاصّ، فراوان يافت مي‌شود. نويسنده انواع تشبيهات به‌كار رفته در ابيات عربي را بررسي كرده تا بخشي از زيباييهاي شعر اين شاعر بيش از پيش آشكار شود. سعدي در اشعار عربي خود انواع تشبيه؛ مفصل، مجمل، موكد، مجمل بليغ و... را به‌كار برده است. نوع و ميزان تشبيهاتي كه وي به‌كار برده نشان‌دهنده آن است كه وي بيش از آن‌كه به‌دنبال نشان دادن توانايي خود در به‌كارگيري صنايع ادبي باشد در پي ابلاغ معنا بوده است.

Saʹadi Shirazi, as one of the greatest Persian poets, was also fluent in Arabic language. Despite his fluency in Arabic, he has few poems in this language; however these few poems show his high position among Iranian poets who composed in Arabic. Metaphor as an important rhetoric figure would be analyzed in Sa’adi’s poems to show how much the manner of metaphor use, both in terms of form or content, is important in his specific poetic language. Since Sa’adi makes frequent use of metaphor in his poetry, the authors, in present article, try to study different types of imagery and metaphor used in his Arabic verses. He had used several types of metaphor, such as absolute, active, complex, compound etc. in his Arabic poems. The form and the quantity of the metaphors had been used in his poems show that he sought to convey meanings rather than showing his abilities in using literary industries