جنگ به روايت زنان: بررسي روايت جنگ الجزاير در آثار آسيه جبار

Female War Narratives: Studying the Reflection of the Algerian War in the Works of Assia Djebar

در اين مقاله، پس از اشاره به پيشينه ادبيات زنان در الجزاير، با استفاده از رويكرد توصيفي‌ـ تحليلي به معرفي و بررسي چند نمونه روايت زنانه از جنگ استقلال الجزاير در خلال آثار نويسنده شهير الجزايري، آسيه جبار، مي‌پردازيم. اين تحقيق نشان مي‌دهد كه زبان و نهاد ادبيات در الجزاير تا پيش از سده اخير تحت سيطره مردان بوده و عمده آثار ادبي اين كشور بر ارزش‌هاي مردسالارانه استوار بوده و ديدگاه مردانه را منعكس مي‌كرده است. اما با وقوع جنگ، كه موضوعي اساسي و مهم بوده، و از سوي زنان نيز به شيوه خاص خود تجربه شده، لزوم ارايه نگاه و روايت زنانه از آن احساس مي‌شود. آسيه جبار نخستين نويسنده زن الجزايري است كه در رماني با عنوان فرزندان جهان جديد مستقيم به موضوع جنگ استقلال مي‌پردازد. اين رمان، كه در تاريخ ادبيات الجزاير از رمان‌هاي موثرجنگ الجزاير محسوب مي‌شود، مهر تاييدي بر استعدادها و قابليت‌هاي زنان در عرصه نويسندگي مي‌زند و راه را براي ورود ديگر زنان به اين عرصه هموار مي‌كند. موضوع جنگ يكي از اركان ثابت و اساسي در آفرينش‌هاي آسيه جبار محسوب مي‌شود. ويژگي خاصي كه موجب تمايز آثار آسيه جبار از ديگر آثار جنگي مي‌شود آن است كه وي با استفاده از ديدگاه زنانه خود، نه‌تنها به مسيله آزادي الجزاير از طريق جنگ و مقاومت اشاره مي‌كند، بلكه لزوم آزادي زنان از حصارهاي بسته و رهايي آنان از برخي محدوديت‌ها و تعصبات را نيز يادآور مي‌شود. وي همچنين با به تصوير كشيدن رنج‌ها و مشكلات خاص زنان در طول دوران جنگ و نشان دادن نحوه مشاركت آنان در اين مبارزه، كه در نوشته‌هاي نويسندگان مرد مغفول مانده يا به شايستگي نمايان نشده بود، سهم و نقش زنان در استقلال اين كشور را برجسته مي‌كند.

Having glanced at the history of women’s literature in Algeria, we will now study some women’s narratives through the famous writer Assia Djebar’s works with the descriptive- analysis method. The study shows that until the recent century the language and literature has been dominated by the men reflecting the male point of view. However, as war was a major event experienced by women in a particular manner, the necessity for the female narratives and points of view is evident. Assia Djebar is the first Algerian female writer who addresses the independence war in the novel Children of the New World. Highly influential in the history of Algerian Literature, the novel is further proof of women’s talent in writing and eases other women’s entrance to this area. The war is a major and fixed theme throughout the works of Assia Djebar. Not only does Assia Djebar addresses the freedom of Algiers from a female point of view, but she also points out the importance of women’s freedom from social limitations and prejudice which differentiates her works from other war related literature. Furthermore, her portrayal of women’s specific issues, suffering, and their way of resistance signifies the women’s participation in the independence of the country, which has been overlooked or undermined in the works of male writers.