اثر مصرف توام كود فسفري و باكتري افزاينده رشد گياه بر عملكرد واجزاي عملكرد دو رقم گندم نان در مهران

Effect of Integrated Application of Phosphorus Fertilizer and Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) on Yield and Yield Components of Two Bread Wheat in Mehran

به منظور بررسي اثر باكتري هاي افزاينده رشد گياه بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم، آزمايشي به صورت كرت هاي يكبار خرد شده با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مهران در سال زراعي 89-1388 اجرا شد. عامل اصلي شامل رقم (چمران و وريناك) و عامل فرعي شامل تيمارهاي مصرف كود (عدم مصرف كود، مصرف سودوموناس فلورسنس 168 و عدم مصرف كود فسفري، مصرف 50 درصد كود فسفري و عدم مصرف سودوموناس فلورسنس مصرف 50 درصد كود فسفري و مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 75 درصد كود فسفري و عدم مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 75 درصد كود فسفري و مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 100 درصد كود فسفري و عدم مصرف سودوموناس فلورسنس، مصرف 100 درصد كود فسفري و مصرف سودوموناس فلورسنس) بود. نتايج نشان داد كه رقم، تاثير معني داري بر عملكرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته داشت. رقم وريناك با 7/6 درصد افزايش عملكرد دانه (4/4235 كيلوگرم در هكتار)، 1/3 درصد افزايش تعداد سنبله در متر مربع (9/378 سنبله) و 10 درصد افزايش وزن هزار دانه (5/40 گرم) نسبت به رقم چمران، برتر بود. همچنين اختلاط كود فسفري و سودوموناس فلورسنس تاثير معني داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد داشت. به طوري كه مخلوط 75 درصد كود شيميايي و تلقيح با سودوموناس فلورسنس داراي بيشترين عملكرد دانه (3/4858 كيلوگرم در هكتار)، تعداد سنبله در متر مربع (3/406 سنبله)، تعداد دانه در سنبله (1/39 دانه)، عملكرد بيولوژيك (3/11481 كيلوگرم در هكتار) و پروتيين دانه (8/11 درصد) بود. بين 75 و 100 درصد كود فسفري همراه با تلقيح با سودوموناس فلورسنس تفاوت هاي معني داري مشاهده نشد. اثر برهمكنش رقم در مخلوط كود فسفري در سودوموناس فلورسنس بر عملكرد دانه، تعداد دانه در سنبله، عملكرد بيولوژيك و ارتفاع بوته معني دار گرديد. بيشترين عملكرد دانه (3/5223 كيلوگرم در هكتار) در رقم وريناك و مخلوط 75 درصد كود فسفري و سودوموناس فلورسنس و كمترين عملكرد دانه (3/3113 كيلوگرم در هكتار) در رقم وريناك و عدم مصرف كود فسفري و عدم تلقيح با سودوموناس فلورسنس بدست آمد. بنابراين با كاهش 25 درصدي كود فسفري توصيه شده بعلاوه مصرف سودوموناس فلورسنس و انتخاب رقم وريناك مي توان به عملكرد دانه قابل قبولي دست يافت.

To evaluate the effect of plant growth promoting bacteria (P. fluorescens) on yield and yield components of wheat, a split plot experiment with randomized complete block design and three replications was conducted in Mehran, Iran, during 2009-2010 growing season. The main plots were allocated to cultivars (Chamran and Verinak) and sub-plots contained fertilizers treatments (without fertilizer application; application of P. fluorescens alone; 50% of recommended chemical P-fertilizer; P. fluorescens and 50% chemical P-fertilizer; 75% chemical P-fertilizer; P. fluorescens and 75% chemical fertilizer; 100% recommended chemical fertilizer; P. fluorescens and 100% chemical fertilizer). The results indicated that cultivar had a significant effect on grain yield, number of spike per m2, thousands grain weight, and plant height. Verinak grain yield (4235.4 kg ha-1), number of spike per m2 (378.9 spikes) and thousand grain weight (40.5 gram) were 6.7%, 3.1% and 10%, respectively, more than Chamran cultivar. Also, mixture of chemical fertilizer with P. fluorescens had significant effect on yield and yield components. Indeed, mixture of 75% chemical fertilizer and inoculation with P. fluorescens produced the highest grain yield (4858.3 kg.ha-1), number of spikes per m2 (406.3 spikes), number of grains per spike (39.1 grains), biological yield (11481.3 kg.ha-1), and grain protein (11.8%). There were no significant differences between application of 75% and 100% chemical fertilizer combined with P. fluorescens inoculation. Interaction effect of cultivar and chemical fertilizer on grain yield, number of grain per spike, biological yield, and plant height was significant. The maximum grain yield (5223.3 kg ha-1) was produced by Verinak cultivar with combination of 75% chemical fertilizer and P. fluorescens and the minimum grain yield (3113.3 kg ha-1) was produced by Verinak cultivar without chemical fertilizer and without P. fluorescens inoculation. Therefore, by reducing 25% chemical fertilizer application, P. fluorescens inoculation and selection of Verinak cultivar can still produce acceptable grain yield.