بررسي استرس كاركنان شركت پالايش نفت تبريز و رابطه آن با آسيب‌پذيري‌هاي رواني‌ و جسماني براساس مدل همخواني فرد – محيط

A Study of Stress among Tabriz Oil Refinery Employees and its Relationship with their Physical and Psychological Disorders

استرس براساس ديدگاه‌هاي مختلف مورد بررسي قرار گرفته كه يكي از آن‌ها، مدل همخواني فرد- محيط است. هدف از پژوهش حاضر، بررسي نيكويي برازش مدل ناهمخواني فرد- محيط با استرس و بازتاب‌هاي آن به‌صورت عوارض رواني‌ است. آزمودني‌هاي پژوهش، شامل 985 نفر با ميانگين سني و سنوات خدمت به ترتيب 5/42 و 19 سال هستند كه در 8 گروه شغلي مشغول به‌كارند و به‌صورت سرشماري در پژوهش شركت كرده‌اند. به‌علاوه، مسيولان پالايشگاه نيز 111 پرسشنامه براي كاركنان در اين مورد تكميل كردند. ابزار پژوهش در دو بخش كلي پرسشنامه كاركنان كه بر بررسي همخواني فرد- محيط ذهني و پرسشنامه مسيولان كه به بررسي همخواني فرد- محيط عيني مي‌پردازد، بوده است. علاوه بر اين، كليه آزمودني‌ها‌ به پرسشنامه استرس شغلي، و چك‌ليست نشانه‌يابي 90 سوالي (SCL-90-R) نيز پاسخ گفتند. نتايج حاصل حاكي است كه بين فرد و محيط، ناهمخواني و عدم تطابق در دو بعد توانايي‌هاي فردي- خواسته‌هاي محيطي، و امكانات محيطي – انتظارات فردي وجود دارد. به‌علاوه، اظهارات مسيولان در مورد ناهمخواني فردي- محيطي كاركنان با اظهارات خود كاركنان تفاوت بارز و معنا‌دار دارد. همچنين نتايج حاصل از رگرسيون گام به گام نشان داد كه متغيرهاي توانايي‌هاي فردي، تقاضاهاي محيطي و امكانات محيطي در تغيير فشار رواني‌ كاركنان تاثير منفي و معكوس داشته، ولي متغيرهاي ارزش‌ها و انتظارات فردي تاثير مثبت و مستقيم داشته است. نهايتاً نتايج حاصل از رگرسيون گام به گام ديگر مشخص كرد كه از دو بعد توانايي‌هاي فردي- خواسته‌هاي محيطي، و امكانات محيطي- انتظارات فردي فقط متغير دوم (امكانات محيطي- انتظارات فردي) وارد مدل رگرسيون شده و در تغييرات متغير فشار رواني‌ تاثيرات معنا‌دار داشته است. بنابراين، نتايج پيشنهاد مي‌كنند كه مدل همخواني فرد- محيط مي‌تواند مدل مناسب در تبيين ميزان فشار رواني‌ ‌باشد.

Stress has been investigated from different points of view. One of the most important approaches to stress is Person- Environment fit. The purpose of this study was to evaluate Person- Environment fit model to stress and its reflection to physical and psychological disorders. Subjects were 985 oil petroleum workers with an average age and experience, of 42.5 and 19 years respectively, who were selected from eight working groups. They filled out a self-administered questionnaire concerning Person-Environment and job stress. Besides the self-administered questionnaire 111 principals completed a questionnaire about these workers. All subjects completed SCL-90-R questionnaire too. Results indicated that, there was no conformity between Person and Environment in two dimensions of Values- Supplies (V-S) fit and Demands- Abilities (D-A) fit. Moreover, results showed significant differences between the view of principals and workers concerning evaluation of their fitness to the environment. Also, the result of stepwise regression indicated that personal abilities, environmental demands and environmental supplies had negative relation with job stress, where as personal values had a positive relation with it. Finally, another stepwise regression showed that from D-A and V-S; only the latter entered the regression model and had significant effect on job stress. Therefore results suggested that person- Environment fit model is an appropriate model for formulating stress.