ارتباط پوسيدگي درختان با قارچ‌هاي چوب‌زي و برخي از عوامل رويشگاهي در جنگل شصت‌كلاته گرگان

Relationship of trees decaying whit wood fungi and some of habitat factors in the Shastkolateh forest of Gorgan

قارچ‌هاي چوب‌زي از عوامل بيماري‌زاي گياهي به‌شمار مي‌آيند، اين قارچ‌ها با تجزيه كردن سلولز، همي‌سلولز و ليگنين باعث ايجاد پوسيدگي در درختان جنگلي مي‌گردند. در اين پژوهش ارتباط بين پوسيدگي درختان با تنوع قارچ‌هاي چوب‌زي، نوع و قطر درخت ميزبان و برخي عوامل فيزيوگرافي و هم‌چنين برآورد تعداد درختان آلوده به قارچ‌هاي چوب‌زي در سري يك جنگل شصت‌كلاته گرگان مورد بررسي قرار گرفت. آماربرداري از درختان آلوده به قارچ‌هاي چوب‌زي در دو ترانكست نواري در طول و در دو طرف دامنه كلي سري انجام شد و در داخل نوارها همه درختاني كه قارچ‌هاي عامل پوسيدگي بر روي آن‌ها استقرار داشتند مورد بررسي قرار گرفتند و براي ارتباط پوسيدگي درختان با عوامل فيزيوگرافي، ميزبان، قطر ميزبان و تنوع قارچ‌هاي چوب‌زي از رگرسيون لجستيك ترتيبي استفاده گرديد. در اين پژوهش 5 گونه درختي راش، ممرز، پلت، بلوط و انجيلي به‌عنوان ميزبان و تعداد 9 گونه قارچ عامل پوسيدگي چوب در منطقه مورد مطالعه شناسايي شد. فراواني گونه‌هاي ميزبان و قارچ‌هاي چوب‌زي در طبقات انتهايي پوسيدگي افزايش يافت و از اين نظر بين طبقات پوسيدگي درختان اختلاف معني‌داري وجود داشت. تعداد درختان داراي پوسيدگي چوب در منطقه مورد مطالعه 1405 اصله برآورد گرديد. Fomes fomentarius با 76/36 درصد بيش‌ترين و Ganoderma australe با 47/1 درصد كم‌ترين درصد آلودگي را براي درختان دارند. عوامل فيزيوگرافي، نوع ميزبان و قطر درختان ميزبان در پوسيدگي درختان موثر نبودند و تنوع قارچ‌هاي چوب‌زي موثرترين عامل در پوسيدگي درختان مي‌باشد كه با افزايش تنوع قارچ‌هاي چوب‌زي پوسيدگي درختان تسريع مي‌گردد.

Wood fungi are plant pathogens, these fungi are causing decay in forest trees by decomposition of cellulose, hemicellulose and lignin. The aim of this study was to investigate the relationship of trees decay with diversity of wood fungi, type and diameter of host tree and some of physiographic factors as well as estimation of the number of infected trees by wood fungi in district one of the Education and Research Shastkolate forest of Gorgan. Inventory of the trees infected by xylophillous fungi was carried out using two strip transects, and all the infected trees were investigated in transects. To investigate a relationship between tree decay levels (ordinal response variable) and some predicator variables namely physiographic factors, host, hosts diameter and the diversity of xylophillous fungi, ordinal logistic regression was used. In this study, five species of trees namely, Fagus orientalis, Carpinus betulus, Quercus castaneifolia, Acer velutinum and Parrotia persica as the host and 9 species of xylophillous fungi were identified in the study area. Abundance of host species and xylophillous fungi increased at the end of decay classes. In this respect, there is a significant difference between the levels of decay classes. Number of trees with decayed wood in the study area of 1405 was estimated. Fomes fomentarius with 36.76 percent have the most percentage of infection and Ganoderma austral with 1.47 percent have the lowest percentage of infection for the trees. Physiographic factors, the type of host tree and diameter of host trees in trees decay by xylophillous fungi were ineffective, and diversity of xylophillous fungi was the most effective factor in trees decay. With increasing of the diversity of xylophillous fungi, tree decay is accelerated.