سطح‌بندي شهرستان‌هاي استان خراسان رضوي براساس شاخص‌هاي جامعه اطلاعاتي با استفاده از روش تحليل خوشه‌اي

The Ranking of Khorasan Razavi’s Areas Based on Information Society’s Indicators by the Use of Clustering Analysis Method

در مجموعه مفاهيم نظريِ جامعه اطلاعاتي، بين توليد دانش و استفاده از آن با توسعه ارتباطي مستقيم وجود دارد؛ اگرچه براساس گزارش‌هاي بين‌المللي، اين نوع از توسعه، توسعه‌اي متعادل نبوده است. براي سنجش هر نوع توسعه‌اي به شاخص‌ها و عامل‌هايي نياز داريم. در اين تحقيق پس از مرور شاخص‌هاي جامعه اطلاعاتي و جمع‌بندي و بومي‌سازي آن‌ها، به خوشه‌بندي سطح توسعه اطلاعاتي در شهرستان‌هاي استان خراسان رضوي پرداخته‌ايم. نتايج تحليل خوشه‌اي نشان مي‌دهد شهرستان مشهد به‌تنهايي در يك خوشه و ديگر شهرستان‌هاي استان در خوشه دوم قرار مي‌گيرند؛ بنابراين اگر شهرستان مشهد را از تحليل حذف كنيم، مي‌توانيم شهرستان‌هاي ديگر را در سه خوشه دسته‌بندي كنيم. از سوي ديگر، خوشه‌بندي نام‌برده رابطه مستقيمي را با ديگر شاخص‌هاي توسعه‌اي در استان، مانند سطح توسعه اجتماعي، توسعه انساني و توسعه زيرساختي نشان مي‌دهد. از مجموع اين يافته‌ها نتيجه مي‌گيريم كه شهرستان مشهد، به‌عنوان مركز سياسي و قطب اصلي رشد استان، بيشتر زيرساخت‌ها و شاخص‌هاي جامعه اطلاعاتي را در خود متمركز كرده است. با توجه به اينكه توسعه آينده مناطق و شهرها برپايه جوامع اطلاعاتي است، بايست به توسعه متعادل استان از اين نظر بيشتر توجه كرد.

In the literature of information society, there is a direct relationship between the use and production of knowledge and development; however, this type of development is not a balanced development based on the international reports. In the study of every type of development, we need to measure the indicators and factors. In this study, after reviewing of the information community indexes, they were localized and allocated to the clustering of the information level in Khorasan Razavi Province. The main questions in this study are: 1) “How the ranking of development is based on the information society’s indicators?” and 2) “Is there any relationship between the given clustering and the development’s ranking in Khorasan Razavi? The results of cluster analysis showed that Mashhad area alone is in the first cluster, and the rest areas are in the second cluster. So, if we remove the city of Mashhad from the analysis, we can group the rest areas into three clusters. On the other hand, clustering showed a proximate relationship with other indicators of development such as the level of social development, human development and infrastructure development. On the basis of total findings, we can conclude that Mashhad city, as the political center and the main pole of the province’s development, has concentrated the majority of infrastructures and information society’s indicators. Since the future comprehensive development of regions and cities are based on the information society, the authorities should double attention to the balanced development of this province.