نگاهي اجمالي به مديريت تعارض در سيره عملي حضرت علي(ع) از منظر نهج‌البلاغه

Overview of Conflict Management in Practical Conduct of Imam Ali (A.S) from the Perspective of Nahj Al-Balagha

از مهم‏ترين مباحث جامعه اسلامي امروز، موضوع تعارض است. تعارض پديده‏اي است كه كم و بيش‏ در اغلب جوامع وجود دارد. صرف نظر از عوامل تعارض، آنچه اهميت دارد ديدگاه انسان‌ها نسبت به اين موضوع است كه آيا تعارض امري مطلوب است يا نامطلوب؟ اگر نامطلوب است چاره‏اي جز رفع و دفع‏ آن نيست و اگر مطلوب است، چه مقدار از آن مطلوبيت دارد كه ايجاد، يا تقويت گردد كه اين‏ خود نياز به مديريت تعارض را آشكار مي‏كند. مقاله، به بررسي عوامل زمينه‌ساز و سبك مديريت تعارض در سيره عملي حضرت علي‌(ع)، در رويارويي با فتنه‌ها و كارشكني‌ها، يا به‌طور كلي تعارض‌هاي اجتماعي منفي پرداخته است. تعارض‌هاي اجتماعي منفي كه ماهيتي مخرب و فرساينده دارند معمولاً در قالب مسايلي بروز مي‌كنند كه نظم و وحدت جامعه را به خطر مي‌اندازند. روش تحقيق حاضر توصيفي تحليلي است. از ديدگاه نهج‌البلاغه، عوامل مختلفي زمينه‌ساز بروز اين‌گونه تعارض‌هاي هستند‌‌كه مي‌‌توانند ناشي از عوامل فردي، ميان‌‌گروهي، اجتماعي، مديريتي، يا تلفيقي از آنها باشند. سبك مديريت تعارض حضرت علي(ع) در مقابله با تعارض‌هاي اجتماعي داراي سه شيوه كلي است كه شامل مديريت ذهني تعارض، مديريت نرم تعارض و مديريت سخت تعارض است. هر كدام از اين سه تعارض در جايگاه خود و در مقابله با تعارض‌هاي يادشده داراي نقشي بسيار موثر، قابل اهميت و ارزشمند هستند.

The most important issues of the Islamic community today are the issue of conflict. Conflict is a phenomenon exists more or less in most communities. Regardless of the factors influencing conflict the human perspective to this issue i.e., whether the conflict is desirable or undesirable is very important? If it is undesirable there is no choice but to remove it. If desired, how much it is desirable to establish or strengthen so that it reveals the need to manage conflict. This paper examined the underlying factors and the styles of conflict management in practical conduct of Imam Ali (A.S) when facing intrigues and sabotages and negative social conflicts generally. Negative social conflicts that have disruptive and degenerative nature usually occur in the form of issues which threaten the order and unity of the society. This study has both descriptive and analytical methods. There are several factors behind the occurrence of such conflicts that can be caused by personal factors, intergroup factors, social and managerial ones, or a combination of them. Conflict management style of Imam Ali (A.S) in tackling social conflicts includes three general methods: Mental conflict management, soft conflict management and hard conflict management. Each of these three conflicts is very important, effective and valuable in their place and in dealing with the conflicts mentioned above.