نگرش اسلامي به مديريت در مقابل مديريت اسلامي

Islamic Approach to Management versus Islamic Management

مدت‌هاست كه استادان و كارشناسان كوشش‌هاي بسياري براي توسعه تفكر مديريت اسلامي به عمل آورده‌اند. اين كوشش‌ها اكنون در قالب كتاب‌ها و مقالات عمده‌اي قابل دسترس‌اند، اما امروزه ثابت شده است كه بدون طرح مباني نظري متناسب با تيوري‌هاي علم مديريت نمي‌توان سيستم‌هاي عملياتي اداره سازمان‌ها را براساس مباني اسلامي طرح‌ريزي مجدد كرد. براي اين منظور، نياز است تا تركيب نگرش اسلامي با ديگر نگرش‌هاي حاكم بر تيوري‌هاي مديريت مورد مداقه قرار گيرد. اين مقاله بر آن است تا با طرح نوعي گروه‌بندي نگرش‌هاي حاكم بر تيوري‌هاي مديريت نتايج حاصل از ادغام نگرش اسلامي با نگرش‌هاي خاص مديريت را ارايه و معرفي كند. بدين ترتيب، از مقوله «اسلامي كردن مديريت» كه بيشتر جنبه دستوري دارد، فاصله گرفته، به طرح وجوه اثباتي مديريت اسلامي پرداخته مي‌شود. نگرش اسلامي كمك مي‌كند تا محور توجه مديران به توسعه ارزش‌هاي اخلاقي براي تكامل نيروي انساني سازمان تغيير يافته و نيز هدف فعاليت‌هاي سازمان رضايت الهي، يا تقرب به بالاترين حد كمال تعيين شود. بدين ترتيب، ويژگي‌هايي براي فرايند مديريت (شامل برنامه‌ريزي، پاداش و كنترل) يا اركان سازمان (مانند مديران و كارمندان) تعيين مي‌شود كه چارچوب مديريت اسلامي را شكل مي‌دهند.

Over many years professors and experts have been done many efforts for the development of Islamic management thought. These efforts are available in the form of books and articles. But it has been proved that without establishment of theoretical bases consistent with the theories of management re-designing practical systems of managing organizations based on Islamic principles is not possible. For this purpose combination and examination of Islamic approaches with the prevailing point of views of management theories is necessary. This article by classification of the prevailing approaches of management theories aimed to show the results of the combination of Islamic approaches with specific management approaches. Thus, we left behind the concept of Islamization of management that is mostly normative and the positive aspects of Islamic management were discussed. Islamic approaches help managers to change their focus toward the development of moral values and the evolution of manpower in organizations. Also Godʹs consent and achievement of highest degree of perfection should be determined as the goal of organization. Thus, some features for the management processes (including planning, reward and control) and the elements of the organization (consist of managers and employees) were pointed out that form the framework of Islamic management.