عنوان فرعي :
Mineralization, Alteration and Ore Fluid Characteristics in Cheshmeh Hafez Base and Precious Metals Deposit, Torud-Chahshirin Range, North-Central Iran
پديد آورندگان :
حقيقي، احسان نويسنده , , عليرضايي، سعيد نويسنده استاديار، دانشكده علوم‌زمين، دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، ايران Alirezaei, S , اشرف‌پور، اسماعيل نويسنده دكتري، شركت توسعه اكتشاف پركام، تهران، ايران Ashrafpour, E
كليدواژه :
ايزوتوپ گوگرد , ترود- چاه‌‌شيرين , چشمه‌حافظ , سولفيدي‌شدن متوسط , ميانبار سيال , Cheshmeh Hafez , Intermediate sulfidation , Epithermal , Sulfur isotope , Torud-Chahshirin , اپي‌ترمال , fluid inclusion
چكيده فارسي :
كانسار چشمه‌حافظ در بخش مركزي رشته‌كوه ترود- چاه‌‌شيرين در جنوب محور شاهرود- دامغان قرار دارد. اين كانسار شامل كاني‌سازي رگه‌اي چندفلزي (Pb-Cu-Zn-Au-Ag) در سنگ‌هاي ميزبان آتشفشاني سنوزوييك با تركيب چيره‌آندزيت بازالتي و داسيت است. رگه كانه‌دار اصلي، به طول نزديك به 1800 متر و ستبراي كمتر از يك متر تا 5 متر، به صورت ناپيوسته در راستاي عمومي شمالي- جنوبي رخ داده و شامل كالسدوني، كوارتز دانه‌ريز تا دانه‌درشت و ژاسپروييد، همراه با كانه‌هاي گالن (فاز فلزي چيره)، كالكوپيريت، بورنيت، اسفالريت، پيريت، تتراهدريت، هماتيت (اسپكولاريت) و سيدريت است. فرايندهاي برون‌زاد (سوپرژن) سبب تبديل گالن به سروزيت و تغيير كاني‌هاي درون‌زاد (هيپوژن) مس (كالكوپيريت و بورنيت) به كووليت و مالاكيت شده است. در بخش‌هاي مختلف رگه اصلي، نوارهاي قشرگون با پهناي كمتر از يك ميلي‌متر تا 10 ميلي‌متر ديده مي‌شود كه از كالسدوني به رنگ‌خاكستري، ژاسپروييد، كوارتز شيري و كاني‌هاي فلزي تشكيل شده است. آثار برشي‌شدن و بافت شانه‌اي نيز به طور محلي در اين رگه ديده مي‌شود. افزون بر رگه اصلي، چند رگه فرعي كوارتز و كلسيت به ترتيب با راستاي شما‌ل‌خاوري- جنوب‌باختري و خاوري- باختري وجود دارد كه رگه‌هاي كلسيت كانه‌زايي ندارند. در رگه اصلي، دگرساني مرتبط با كاني‌سازي محدود به هاله‌هاي باريكي در دو سوي رگه، و شامل كوارتز، كلريت، كلسيت، كايولينيت و سريسيت (ايليت) است. ميانبارهاي سيال در نمونه‌هاي كوارتز همراه با كاني‌هاي فلزي مطالعه شده است. بيشتر ميانبارهاي سيال، در دماي اتاق، دوفازي غني از مايع و تعداد كمي از آنها غني از فاز بخار هستند و برخي نيز تنها از مايع تشكيل شده‌اند. بر پايه مطالعه ميانبارهاي سيال اوليه، سيال كانه‌ساز در كانسار چشمه‌حافظ، دماي همگن‌شدن پايين تا متوسط (135 تا 285 درجه سانتي‌گراد) و شوري پايين تا متوسط (1 تا 13 درصد وزني معادل NaCl) دارد. نسبت ايزوتوپي گوگرد در سيال گرمابي در تعادل با كاني‌هاي سولفيدي، ميان ‰1/4+ تا 6/1- است و مي?تواند نشانگر منبع ماگمايي براي گوگرد باشد. با توجه به كاني‌شناسي كانسنگ (كانه و باطله) و دگرساني، سيال كانه‌ساز pH نزديك به خنثي و ماهيت احيايي داشته است. كاني‌شناسي كانسنگ، محتواي فلز، نسبت Ag/Au ميان 16 تا 25، حضور اسفالريت‌فقير از آهن، كاني‌شناسي دگرساني، وجود بافت‌هاي نواربندي قشرگون متقارن و نامتقارن، بافت كلوفورمي و دامنه دما و شوري ميانبارهاي سيال، نشانگر كانه‌زايي از نوع اپي‌ترمال نوع سولفيدي‌شدن متوسط است. كاني‌شناسي دگرساني در كانسار چشمه‌حافظ، معرف گروهي از ذخاير سولفيدي‌شدن متوسط است كه به سمت ذخاير سولفيدي‌شدن پايين گرايش دارند.
چكيده لاتين :
The Cheshmeh Hafez deposit in Torud-Chahshirin Range, north-central Iran, consists of a polymetal vein mineralization in Cenozoic volcanic host rocks of dominantly basaltic andesite and dacite compositions. The main ore vein, 1800 m long and < 1 – 5 m wide, occurs discontinuously in a north-south direction, and includes chalcedony, fine- to coarse-grained quartz, and jasperoid, associated with galena and subordinate chalcopyrite, sphalerite, bornite, pyrite, tetrahedrite, specular hematite and siderite. Crustiform bands, consisting of grey chalcedony, jasperoid, milky quartz, and various ore minerals are common, and breccias and comb textures are locally developed, in the vein. Supergene processes led to the replacement of galena by cerussite, and of hypogene copper minerals (chalcopyrite and bornite) by covellite and malachite. The main ore vein is accompanied by several smaller quartz and calcite veins in NE-SW and E-W directions, respectively, where the calcite veins are barren. Alteration related to mineralization is restricted to thin halos bordering the vein, and consists of quartz, chlorite, calcite, kaolinite and sericite (illite). Fluid inclusions in quartz associated with ore minerals are studied. Most inclusions are two-phase, liquid-rich, at room temperatures; few are vapor-dominant, and few consist solely of liquid. Primary fluid inclusions display low to moderate homogenization temperatures (135-285) and salinities (1-13 wt% NaCl equivalents). The ?34S values for the ore fluids in equilibrium with the sulfide minerals fall in the range -1.6 to +4.1‰ and suggest a magmatic source for sulfur. The ore and gangue mineralogy, and the alteration assemblages, suggest that the ore fluids were reduced and near-neutral in nature. This, combined with the metal contents, Ag/Au ratio between 16 to 25, iron- poor sphalerite, the crustiform and colloform textures, and the Th and salinity values, imply that mineralization at Cheshmeh Hafez is of epithermal, intermediate- sulfidation, character. The alteration assemblage at Cheshmeh Hafez is indicative of a sub-type of intermediate- sulfidation epithermal deposits with a tendency towards low-sulfidation type.
