بررسي پي‌سنگ قاره‌اي پركامبرين در ايران با شواهدي تازه از دگرگوني‌هاي كمپلكس ‏تخت‌سليمان در شمال خاور تكاب ‏

Precambrien Crustal Basement Rocks in Iran New Evidence from the ‎Takht-e-Soleyman Metamorphic Complex from NE Takab ‎

اقيانوس پروتوتتيس دو ابرقاره اوراسيا در شمال و گندوانا در جنوب را از هم جدا مي‌كرده است. سرزمين ايران همانند سرزمين‌هاي همسايه در عمان، پاكستان، جنوب خاور تركيه طي ‏پركامبرين و پاليوزوييك به ابرقاره گندوانا وابسته بوده است. مناطق پركامبرين در ايران بيرون زدگي چنداني ندارند و به طور محدود شامل بخش‌هاي مياني ايران مركزي پيرامون ساغند ‏و پشت بادام، اروميه، زنجان، آنابلاغي ميانه و تكاب هستند. كمپلكس دگرگوني تخت‌سليمان در شمال خاور تكاب با طيف‌سنگ‌شناسي گسترده از انواع سنگ‌هاي دگرگوني متاپليت، ‏متابازيت، كالك- سيليكات و سنگ‌هاي متااولترامافيك تشكيل شده است. بر پايه مطالعات صحرايي، سنگ‌شناسي و داده‌هاي سن‌سنجي ايزوتوپي ‏U/Pb‏ زيركن، كمپلكس تخت‌سليمان ‏قابل مقايسه با دگرگوني‌هاي خرده‌قاره مركزي- خاوري ايران است. بر پايه داده‌هاي سن‌سنجي‎207Pb/206Pb ‎‏ سن كهن‌ترين قطعات سنگي ناهمگن ‏‎(Heterogeneous)‎‏ در پوسته قاره‌اي ‏تخت‌سليمان در حدود 2800 ميليون سال به دست آمده كه قابل مقايسه با سن‌هاي به دست آمده در خرده‌قاره مركزي- خاوري ايران در حدود 2400 ميليون سال پيش است. ‏دگرگوني‌هاي پي‌سنگ كمپلكس تخت‌سليمان احتمالاً مرتبط با رژيم زمين‌ساختي فشارشي فاز كوهزايي كاتانگايي در پركامبرين است. ذوب بخشي سنگ‌هاي دگرگوني سپس در طي ‏اليگوسن تا ميوسن مرتبط با برخورد پاياني قاره‌اي نيوتتيس رخ داده و سنگ‌هاي ميگماتيتي كمپلكس تخت‌سليمان تشكيل شده است.‏

The Prototethys ocean is formed between tow giant continents of Gondwana in the north and Eurasia in the south. Iranian terrain as ‎neigburhood countries in the Oman, Pakestan, SE Turkey has been belonged to the giant Gondwana during Precambrian and Paleozoic. ‎Precambrian terrains in Iran show limited out crops including of middle part of the Central Iran in Saghand and Poshtbadam regions, ‎Uromiyeh, Zanjan, Golpayegan, Anabolaghi (in Miyaneh) and Takab. The Takht-e-Soleyman metamorphic complex is located in the north ‎eastern Takab. It is composed of variety of metamorphic rocks including metapelites, metabasites, calc-silicates and meta-ultramafic rocks. ‎On the basis of fieldgeology, petrology and zircon U/Pb isotopic data, the Takht-e-Soleyman complex is comparable with the Central Iranian ‎micro-continent. On the basis of 207Pb/206Pb isotopic data, age of the oldest hetrogen fragments rocks in the Takht-e-Soleyman continental ‎crust gives ca. 2800 Ma, which is comparable with the ages from the Central Iran Micro-continent (ca. 2400 Ma). The regional ‎metamorphism of the basement rocks in the Takht-e-Soleyman complex occurred during compressional regimes related to the Katangan ‎Orogeny corresponding to the Precambrian. Partial melting of the metamorphic rocks has been occurred during Oligocene to Miocene ‎corresponding to the final continental collision of the Neotethys ocean. Migmatites of the Takht-e-Soleyman complex are formed in this ‎regard.‎