تحليل جستجوهاي موضوعي كاربران در فهرست رايانه‌اي به‌لحاظ نوع و چگونگي همخواني آنها با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي (با استفاده از ثبت داد و گرفت)

An Analysis of the Match between the Forms and Vocabulary of Usersʹ Subject Queries with the Persian Subject Headings in a University OPAC

هدف پژوهش حاضر بررسي و مقايسه ميزان همخواني عبارت‌هاي جستجوي موضوعي دانشجويان با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي (به‌لحاظ واژگان و شكل) در دو حوزه موضوعي كشاورزي (علوم كاربردي) و علوم تربيتي، روان‌شناسي و كتابداري (علوم انساني) است. داده‌ها با استفاده از روش ثبت داد و گرفت (فيلمبرداري الكترونيكي فرايند تعامل كاربران هنگام جستجو در فهرست رايانه‌اي كتابخانه) گردآوري شد و مقوله‌بندي (دسته‌بندي) آنها با استفاده از روش تحليل محتوي انجام گرفت. يافته‌ها نشان داد كه در دانشكده كشاورزي ميزان همخواني كامل 9/30 درصد، ميزان همخواني نسبي 5/19 درصد، و ميزان عدم همخواني 6/49 درصد است؛ در دانشكده علوم تربيتي و روان‌شناسي نيز ميزان همخواني كامل 7/37 درصد، ميزان همخواني نسبي 1/21 درصد، و ميزان عدم همخواني 2/41 درصد است. در اين دانشكده‌ها، 4/98 درصد از شكل‌هاي عبارت‌هاي جستجوي موضوعي با آن دسته از انواع شكل‌هاي سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي همخواني داشتند كه به‌احتمال، در زبان طبيعي بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گرفتند. ميان زبان جستجوي دانشجويان دانشكده‌هاي مورد نظر در مورد بيشتر انواع همخواني‌هاي عبارت جستجوي موضوعي با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي، تفاوت معني‌داري وجود نداشت. ميان دو دانشكده در مورد هر يك از انواع همخواني شكلي عبارت‌هاي جستجوي موضوعي دانشجويان با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي تفاوت معني‌داري وجود نداشت.

This research aimed to compare the degree of form and vocabulary match between userʹs subject queries (user vocabulary) and the List of Persian subject headings (system vocabulary) in two subject areas: 1) Agriculture (applied sciences); 2) library and information science, education, and psychology (humanities). The research population included the students at the two faculties of agriculture and education and psychology. Data were collected through observation and transaction log method. Findings showed that in subject queries carried out by students in the faculty of agriculture, the degree of "full match" was 30.9%, of "partial match" was 19.5%, and of "no match" was 49.6%; and in subject queries carried out in the faculty of education and psychology, the degree of "full match" was 37.7%, of "partial match" was 21.1%, and of "no match" was 41.2%. In the two determined faculties, more than 95% of the forms of subject queries accord with those various forms of Persian subject headings more likely used in natural language, including: queries with more than one word; simple subject queries; and subject queries including several words plus conjunctions and prepositions. There was no significant difference between the search language of the two facultiesʹ students in terms of the degree of match between usersʹ subject queries and Persian subject headings regarding vocabulary and form.