بررسي ارتباط حمايت اجتماعي با اضطراب و افسردگي در بيماران تحت همودياليز بيمارستان امام خميني شهرستان مهاباد

Relationship between social support and depression, anxiety in Hemodialysis patients

مقدمه: افسردگي و اضطراب شايع‌ترين عارضه روان‌شناختي بيماران تحت همودياليز مي‌باشد. به نظر مي‌رسد حمايت اجتماعي جز فاكتورهاي موثر بر اين دو متغير باشد اما ميزان اين ارتباط در جمعيت دياليزي ايران هنوز به طور كامل بررسي نشده است لذا هدف از اين مطالعه بررسي حمايت اجتماعي و ارتباط آن با اضطراب و افسردگي در بيماران تحت همودياليز بيمارستان امام خميني شهرستان مهاباد مي‌باشد. روش: مطالعه حاضر، يك مطالعه همبستگي- توصيفي مي‌باشد كه به روش مقطعي انجام گرديد. كليه بيماران دياليزي (60 بيمار) مبتلا به نارسايي مزمن كليوي تحت درمان با همودياليز بيمارستان امام خميني مهاباد در سال 1388 به روش سرشماري، با در نظر داشتن معيارهاي حذف و پذيرش وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوري داده‌ها شامل پرسشنامه دموگرافيك، پرسشنامه بيمارستاني اضطراب و افسردگي (روايي، پايايي و هماهنگي دروني آن در سال 88 توسط كاوياني و همكاران بررسي و تاييد شده است) و پرسشنامه حمايت اجتماعي (روايي و پايايي آن توسط زمان‌زاده و همكاران تاييد شده است) بودند. بعد از جمع‌آوري پرسشنامه‌ها، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS v.14 تجزيه و تحليل گرديد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از آمار توصيفي، آزمون كاي‌دو و ضريب همبستگي استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه 62% بيماران داراي نمره افسردگي و 46% داراي نمره اضطراب در محدوده غيرنرمال (بيشتر از 11) بودند. بيشترين حمايت اجتماعي مطلوب در زمينه حمايت عاطفي (64%) و بيشترين حمايت اجتماعي نامطلوب در زمينه حمايت ابزاري (72%) بود. آزمون كاي‌اسكوير ارتباط معناداري بين حمايت اجتماعي و ميزان افسردگي نشان داد (05/0p < ). ضريب همبستگي اسپيرمن ارتباط را معكوس و به ميزان (42%-=r) نشان داد. همچنين بين اضطراب و حمايت اجتماعي هم ارتباط معنادار و معكوسي وجود داشت (48%-=r ، 05/0p < ). نتيجه‌گيري: نتايج اين تحقيق نشان داد كه شيوع اضطراب و افسردگي در بيماران تحت همودياليز بالا بوده و با حمايت اجتماعي داراي ارتباط معناداري مي‌باشد به نظر مي‌رسد در نظر گرفتن حمايت‌هاي اجتماعي شامل حمايت‌هاي عاطفي، ابزاري و اطلاعاتي در مراقبت‌هاي پرستاري مي‌تواند منجر به بهبود وضعيت سلامت رواني در بيماران همودياليزي گردد.

Introduction: Depression and anxiety are psychological problems in hemodialysis patients. It seems that social support can improve depression and anxiety in these patients. But the rate of this relationship has not been studied completely in dialysis population in Iran yet. Therefore, this study aimed at determining the relationship between social support and depression, and anxiety in hemodialysis patients of Mahabad Imam Khomeiniʹs hospital. Method: This study was a descriptive- correlation study. All the 60 patients of Imam Khomeiniʹs hospital in 2009 with chronic renal failure which were under hemodialysis treatment entered this study using available sampling considering elimination and acceptance standards. Data collecting instruments were the demographic questionnaire, the hospital anxiety and depression scale (HADS) (validity and reliability confirm by kaviani et al) and social support (validity and reliability confirm by zamanzadeh et al) questionnaire. After collecting questionnaires, data were analyzed using SPSS v.14. For data analyzing the researcher used descriptive statistics, Chi- square test, and correlation coefficient. Results: Findings indicated that 62% of patients had symptoms of depression and 46% had symptoms of anxiety within the abnormal limits (more than 11). The highest suitable social support in emotional field was (%64) and the highest undesirable social support in instrumental field was (%72). Chi-square test showed a significant relationship between social support and the rate of depression (P < 0.05). Spearman rank correlation showed a negative relationship (r=-%42). There was also a meaningful and negative relationship between depression and social support (r=-%48, P < 0.05). Conclusion: Findings confirmed that the prevalence of depression and anxiety is high in hemodialysis patients and there is a significant relationship between social support and depression. It seems that regarded social support includes support in instrumental, emotional and information in nursing care can improve mental health in hemodialysis patients.