تمايزات كارايي مالياتي در استان‌هاي كشور

Tax Efficiency Differences in Iran’s Provinces

چكيده توجه به بحث ماليات را مي‌توان از ابعاد گوناگون مورد كند و كاو قرار داد. در اين ميان، سنجش كارايي هر نظام مالياتي از ابعادي است كه پرداختن به آن از هر جهت حايز اهميت است. در اين مقاله اين موضوع در دو مقطع زماني 1385 و 1388 (سال دوم و پاياني برنامه چهارم) در اقتصاد ايران و به تفكيك استان‌هاي كشور مورد سنجش و ارزيابي قرار گرفته است. براي امكان اين مقايسه و ايجاد همگني، استان‌هاي كشور بر اساس تقسيم‌بندي وزارت صنعت، معدن و تجارت در طرح آمايش صنعتي و معدني به سه گروه توسعه‌يافته، كمتر توسعه‌يافته و توسعه‌نيافته تقسيم شده‌اند. علاوه بر آن، از سه معيار تعداد كاركنان، ارزش افزوده بخش‌هاي صنعت و خدمات و نيز تعداد اظهارنامه‌هاي منابع مالياتي به عنوان ورودي و از معيار ميزان ماليات دريافتي (ماليات مستقيم و ماليات بر كالا و خدمات) به عنوان خروجي نظام مالياتي استفاده شده است. نتايج اين پژوهش كه با روش تحليل پوششي داده‌ها صورت گرفته، نشان‌دهنده تمايزات آشكار كارايي نظام مالياتي، حتي در گروه استان‌هاي همگن از حيث توسعه صنعتي (عدم توسعه صنعتي) و به نفع استان‌هاي توسعه‌نيافته از اين حيث است. اين يافته مبين آن است كه نظام مالياتي مي‌تواند با افزايش كارايي خود، به ويژه در استان‌هاي توسعه‌يافته و كمتر توسعه‌يافته صنعتي، ميزان ماليات قابل دريافت را به صورت معني‌داري افزايش دهد. كليد واژه‌ها: كارايي، ادارات مالياتي استان‌ها، تحليل پوششي دادهها، توسعه صنعتي.

Abstract Tax can be discussed from various aspects and in the meantime, evaluation the tax system performance is very important. This article try to point this out in 2005 and 2008 (the second and final year of the forth development plan) in the Iranian economy and in provinces separately. To enable this comparison and homogeneity, Iranian provinces are divided into three groups (developed, less developed and underdeveloped) according to the industrial and mining logistic project by the Ministry of Industry, Mine and Trade. In addition, the three criteria of number of employees, value added of industry and services sectors, as well as the number of declaration of tax resources are used as tax system inputs and the summation of direct taxes and taxes on goods and services is also used as output. The results of this study, which was conducted by DEA, indicate that the efficiency of the tax system represents a clear distinction, even in terms of homogeneous industrial development (non-industrial development) groups, especially in developed and less developed provinces. This finding suggests that the tax system can increase its performance, especially in industrial developed and less developed provinces, to significantly increase the amount of tax. Keywords: Efficiency, Provinces Tax Administration, DEA, Industrial Development