ريزافزايي گلابي وحشي گونه‌ي Pyrus syriaca

Micropropagation of Wild Pear (Pyrus syriaca)

استان فارس يكي از رويشگاه‌هاي طبيعي گلابي وحشي گونه‌‌ي Pyrus syriaca در ايران است. برداشت ميوه، چراي بي‌رويه عرصه‌هاي جنگلي، تخريب جنگل‌ها و توسعه كشاورزي در سال‌هاي اخير به شدت زادآوري طبيعي اين گونه را مختل نموده است. اين پژوهش به منظور دست‌يابي به روش سريع و آسان براي ازدياد انبوه P. syriaca با استفاده از تكنيك‌‌هاي كشت درون شيشه‌اي انجام گرديد. نوك شاخساره‌ و قطعه‌هاي ساقه‌ي شاخه‌هاي رشد فصل جاري درختان انتخاب شده در جنگل ده‌كهنه سپيدان به عنوان ريزنمونه مورد استفاده قرار گرفتند. استقرار كشت‌هاي بدون آلودگي بر روي محيط كشت موراشيگي و اسكوگ(MS) داراي 0/4 ميلي‌گرم در ليتر بنزيل آدنين (BA) و 0/01 ميلي‌گرم در ليتر اسيد ايندول بوتيريك(IBA) صورت گرفت. ميزان 0/8 تا 1 ميلي‌گرم در ليتر BA براي افزونش شاخساره بهينه تشخيص داده شد. ريشه‌زايي شاخساره‌هاي توليد شده درون ‌شيشه‌اي در دو مرحله انگيزش ريشه در شرايط درون شيشه‌اي و نمو ريشه‌ها در شرايط بيرون از شيشه بهترين روش بود. شاخساره‌هاي كشت شده به مدت 24 ساعت در تاريكي بر روي محيط كشت ويژه گردوي درايور و كاني‌يوكي (DKW) با نصف غلظت عناصر ماكرو و داراي 75 ميلي‌گرم در ليتر IBA، پس از انتقال به گلدان‌هاي جيفي صددرصد ريشه‌دار شدند. افزودن 0/1 ميلي‌گرم در ليتر BA به محيط كشت تاثير منفي روي ريشه‌زايي داشت و در مقايسه با محيط كشت‌هاي بدون BA درصد ريشه‌زايي به طور معني‌دار كاهش يافت.

Fars province is one of the natural habitats of Pyrus syriaca in Iran. Harvesting of fruits, deforestation, expansion of agriculture and overgrazing in recent years imposed detrimental effects on natural regeneration of this species. This research was carried out to develop tissue culture techniques for easy, rapid and mass propagation of P. syriaca. Shoot tips and nodal segments of current season growth shoots of selected trees in Deh-Kohne open forest in Sepidan County, Fars province, Iran were used as explants. Cultures free of contamination were established on MS medium containing 0.4 mgl-1 BA, 0.01 mgl-1 IBA. Concentration of 0.8 or 1.0 mgl-1 BA was optimum for shoot multiplication. The best procedure for rooting of in vitro produced shoots consisted of two phases: in vitro root induction and ex vitro root development. For root induction, P. syriaca shoots were cultured on DKW medium (half strength macronutrients) containing 75 mgl-1 IBA and incubated in the darkness for 24 hours. For root development, shoots were transferred from root induction medium to moistened Jiffy-7 pots. Using this method 100 percentage of shoots rooted. Inclusion of 0.1 mgl-1 BA in nutrient media had negative effects on rooting of P. syriaca shoots and significantly decreased rooting percentage.