ارزيابي سطح تعالي سازماني با استفاده از مدل EFQM: مطالعه موردي سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران

A Survey of Level of Excellence in National Library and Archives of I.R. of Iran Based on EFQM Excellence Model

مدل تعالي EFQM به‌عنوان چارچوبي اوليه براي ارزيابي و بهبود سازمان ها، نشان‌دهنده مزيت هاي پايداري است كه يك سازمان سرآمد بايد به آنها دست يابد. بدين لحاظ، هدف پژوهش حاضر تعيين سطح تعالي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ج.ا. ايران براساس مدل تعالي EFQM است. اين مطالعه توصيفي به‌صورت مقطعي در سال 1389 انجام شد. تمامي مديران رده مياني و رده بالاي سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران، جامعه آماري اين پژوهش را تشكيل دادند. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه استاندارد 90 سوالي متناسب‌سازي‌شده با شرايط كتابخانه ملي است. يافته هاي پژوهش نشان داد كه ميانگين امتياز خودارزيابي عملكرد سازمان اسناد و كتابخانه ملي در بعد رهبري، 56 امتياز از مجموع 100 امتياز؛ در بعد خط‌مشي و راهبرد، 34 از مجموع80 امتياز؛ در بعد كاركنان، 52 از مجموع 90 امتياز؛ در بعد شراكت ها و منابع، 62 از مجموع 90 امتياز؛ در بعد فرآيندها، 41 از مجموع 140 امتياز؛ در بعد نتايج كاربر/مشتري، 80 از مجموع 200 امتياز؛ در بعد نتايج كاركنان، 40 از مجموع 90 امتياز؛ در بعد نتايج جامعه، 31 از مجموع 60 امتياز؛ و در بعد نتايج كليدي عملكرد، 96 از مجموع 150 امتياز بود. با توجه به سرجمع امتيازهاي داده‌شده به 9 معيار اصلي مدل تعالي، امتياز سازمان اسناد و كتابخانه ملي 492 از 1000 امتياز به‌دست آمد. در ميان تمام معيارهاي مدل، معيار شراكت ها و منابع، بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده است كه اين خود نشان‌دهنده مديريت مناسب بر منابع خارجي و داخلي كليدي سازمان است. همچنين، معيار فرآيندها كمترين امتياز را به خود اختصاص داده است، بر اين اساس سازمان، بايد تدابير مناسبي به‌منظور بهبود فرآيندها جهت جلب رضايت كامل و ايجاد ارزش افزوده براي كاربران و ساير ذي‌نفعان خود بيانديشد. به‌علاوه، يافته‌ها نشان داد كه مدل تعالي سازماني EFQM مدل مناسبي براي خودارزيابي كتابخانه ها و تشخيص نقاط قوت و حوزه هاي نيازمند بهبود آنها به‌شمار مي رود.

EFQM excellence model as a framework for evaluation and improvement in organizations indicates some advantages which an excellent organization should achieve. Furthermore, based on its position and the type of service it offers, NLAI needs an all-out study using EFQM model. So the current research aimed at determining level of excellence in NLAI based on EFQM excellence model. The research method was descriptive. Statistical society consisted of top and middle managers of NLAI. Data was gathered through the proportionate EFQMʹs 90 questions questionnaire. The results from descriptive statistics showed that the mean of NLAI performance self-assessment was acquired in 9 criteria of EFQM model: leadership 56 out of 100, policy and strategy 34 out of 80, people 52 out of 90, partnership and resources 62 out of 90, processes 41 out of 140, customer results 80 out of 200, people results40 out of 90, society results 31 out of 60, key performance results 96 out of 150. Finally, the NLAI gained 492 out of 1000 points. Among all the criteria of the model, partnership criteria and resources have achieved the highest score (62 points of 90) and process criteria lowest score (41 points of 140). Therefore NLAI should be improving the process to meet the complete satisfaction and added value for users and other stakeholders. The results also showed that the EFQM was a good framework for self-assessment on of the EFQM model at NLAI and a good system for identifying strengths and areas for improvement.