درآمدي بر ماهيت ميان‌رشتهاي جغرافياي شهري و برنامهريزي شهري

قرن بيستم دوره دگرگوني زندگي اجتماعي انسان و تسلط الگوي زندگي شهري بود. ظهور شهرهاي بزرگ در سرتاسر جهان با مسايلي بس پيچيده و متنوع همراه بود، از اين رو ايجاد علومي كه بتوانند پديده شهر و مسايل و مشكلات پيامده آن را در شكلي جامع و فراگير مطالعه و بررسي كنند، بيش از پيش ضرورت يافت. در اين ميان جغرافيا از پيشتازان عرصه آموزش و پژوهش در زمينه امور شهري به شمار مي‌آيد. اگرچه تاريخ علم جغرافيا با تاريخ زندگي بشر بر روي كره خاكي و شناخت انسان از محيط پيرامون خود آغاز ميشود اما جغرافياي شهري با سابقه‌اي كوتاه (در مقايسه با ساير شاخه‌هاي جغرافيا) بسيار سريع به يكي از رشتههاي پركاربرد علمي در سطح جهان بدل شد. هم‌زمان‌، رشته برنامه‌ريزي شهري تكوين و تكامل خود را آغاز كرد و ابتدا در غرب و سپس در كشورهاي در حال توسعه جايگاه خود را در دانشگاه و عرصههاي تخصصي باز كرد. غالباً اين توافق وجود دارد كه جغرافيا شهري و برنامه‌ريزي شهري هر دو از علوم جديد هستند و ماهيتي ميان‌رشتهاي دارند و پيوندهاي مشخص و روشني در روند تكاملي خود دارند. اين نوشتار با روشي تحليلي و توصيفي و با استفاده از منابع مكتوب و متون مرتبط در پي آن است تا با تحليل روند تكوين و تكامل اين دو رشته ماهيت ميان‌رشته‌اي آنها را بررسي و تحليل كند. جغرافياي شهري در حالي كه ماهيتي ميان‌رشته‌اي دارد، به جزيي از رشته جديد برنامه‌ريزي شهري بدل شده است و برنامهريزي شهري با بهرهگيري از علم جغرافيا و ساير علوم شهري يك نظم ميان‌رشتهاي جديد را جهت كاربردي كردن و مديريت تلفيق علوم موجود در راستاي حل مسايل و مشكلات شهري بنيان گذاشت.