متدولوژي مفهوم‌شناسي: از فروكاستگي مفهومي تا فروكاستگي پديدارشناسانه/بررسي موردي مفهوم سياست در متن انديشه مسلمانان

Methodology of Conceptualization: From Conceptual Reduction to Phenomenological Reduction (A Case Study of the Concept of Politics in Muslim Thought)

يكي از مسايل مهم در فهم ساحت اجتماعي، سخن گفتن از روش است. تا تحولي در عرصه روش‌شناسي رخ ندهد، جهشي نيز در توليد و آفرينش جديد و متفاوت در حوزه علوم اجتماعي اتفاق نخواهد افتاد. پژوهش حاضر درآمدي است به معرفي روشي جديد در ساحت علوم اجتماعي، البته در سطح خردترِ مفهوم‌شناسي، تا گامي در جهت نيل به هدف مورد نظر برداشته شود. پرسش اصلي متن حاضر را مي‌توان اينگونه بيان نمود: چگونه توان فهم نسبت به يك مفهوم حاصل مي‌شود و چگونه آن مفهوم براي ما معنادار مي‌شود؟ به عبارت ديگر روش‌شناسي شناخت يك مفهوم در حوزه علوم اجتماعي چگونه بايد باشد؟ بر اين اساس با بهره‌گيري از آموزه‌هاي ويتگنشتاين متاخر، اولا مقوله‌اي بسيار مهم در ساحت علوم اجتماعي يعني متدولوژي مفهوم‌شناسي كه عموماً نسبت به آن بي‌توجهي مي‌شود، مورد بحث قرار مي‌گيرد، چرا كه عموماً پژوهشگران علوم اجتماعي مفاهيم را آن‌گونه كه بايد معنا كنند، معنا نمي‌كنند و از اين رو دچار اختلالي زباني به نام «فروكاستگي مفهومي» مي‌شوند. ثانيا سعي شده بواسطه معرفي روش و قالبي نو، تحت عنوان «فروكاستگي پديدارشناسانه»، مسيري جديد جهت فهم و معنابخشي واژگان تاثيرگذار در حوزه‌هاي مختلف علوم اجتماعي پيشنهاد شود. در نهايت نيز اين روش به عنوان نمونه در مورد مفهوم سياست در شبكه مفهومي- زباني انديشمندان مسلمان مورد بررسي قرار گرفته است، تا به صورت عملي نيز روش فروكاستگي پديدار‌شناسانه پياده شود.

Question of methodology is an essential aspect of understanding the social. Often, it is a changed methodology that results in innovative conceptualization in the arena of social sciences. This essay is an attempt to delve into social scientific method of conceptualization. The main question posed is how is an understanding of a concept achieved I. e. , how is it made meaningful to us? Fallowing late Wittgenstein, s ideas, the usually ignored methodology of conceptualization is discussed. Social scientists often do not define concepts properly and hence full into the linguistic caveat that can he called "conceptual reduction". Secondly, we have tried to introduce a new method and framework ʹʹthe phenomenological reductionʹʹ that draws a new direction in investing meaning in new terminologies in social sciences. Last, this method is applied in the discussion of the concept ofʹʹ politicsʹʹ in the linguistic- conceptual network of Muslim thinkers.