انعكاس فلسفه فلوطين درحكمت صدرالمتالهين

Reflection of Neo-Platonism on the Philosophy of Mulla Sadra

فلوطين از حكماي يونان باستان است و كتابش اثولوجيا تاثيرات فراواني بر فلسفه اسلامي نهاده است. در بين حكماي مسلمان، صدرالمتالهين بيشترين استفاده را از آرا و نظريات او كرده است؛ به طوري كه بسياري از نظرياتِ خاصِ حكمت متعاليه، ريشه در آراي فلوطين دارد. برخي از آراي فلوطين عبارتند از: اعتقاد به ذومراتب بودن هستي، قاعده بسيط الحقيقه كل الاشيا ، قاعده الواحد، اعتقاد به ذومراتب بودن نفس و حضور مراتب وجودي در نفس آدمي، اعتقاد به حضور تمام موجودات عالم ماده در عوالم برين و... . اما دو فلسفه فلوطيني وصدرايي داراي چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي است؟ نوشتار پيش رو درصدد است ضمن معرفي آرا و نظريات اساسي فلسفه فلوطين و صدرالمتالهين، موارد مشابهت و افتراقِ اين دو فلسفه را نشان دهد. ازجمله نتايج اين تطبيق و مقايسه، كشف و درك ميزان تاثيرپذيري حكمت متعاليه از فلسفه فلوطين است.

Plotinus was a major philosopher of the ancient Greek whose Enneads had a significant influence upon the Islamic philosophy. Among Muslim philosophers, Mull? ?adr? has greatly benefited from his views and doctrines, so that a good deal of specific theories of the Transcendent Philosophy (al-Iikmat al-Muta??liya) have their roots in Plotinus’ views. Some of his views are: belief in the hierarchical degrees of being, the principle of ‘the simple reality is all things’, the principle of The One (al-W?Iid), belief in the hierarchical degrees of the soul, the existential degrees in the human soul, and the belief in the presence of the whole material existents in transcendental world etc. However, what are the differences and similarities of the two Neoplatonic and Sadrian systems? By presenting the essential views and doctrines of the philosophy of Plotinus and Mull? ?adr?, this study seeks to show notable similarities and dissimilarities of the two systems. One of the consequences of this comparison is to understand and discover the extent of which the Transcendent Philosophy is influenced by Plotinus’ philosophy.