بررسي ميزان انطباق عناصر داده‌اي مارك ايران با موجوديت‌ها و ويژگي‌هاي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‌هاي كتابشناختي (اف.آر.بي.آر.) (نمونه موردي پيشينه هاي مارك رباعيات خيام موجود در نرم افزار كتابخانه

: Study of Mapping Iran Machine Readable Cataloging (Iran MARC) Data Elements to Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) Entities and Attributes

هدف اصلي اين پژوهش، بررسي ميزان انطباق عناصر داده‌اي مارك ايران با موجوديت‌ها و ويژگي‌هاي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‌هاي كتابشناختي است. در اين راستا، جدولي جهت تطبيق عناصر داده‌اي مارك ايران با موجوديت‌ها و ويژگي‌هاي تشكيل‌دهنده سه گروه موجود در اين الگو ترسيم شد و بر اساس مطالعات مشابه انجام‌شده توسط كتابخانه كنگره آمريكا بر روي مارك 21،تمام عناصر داده‌اي مارك ايران كه قابليت انطباق با موجوديت‌ها و ويژگي‌هاي اين الگو را داشتند، شناسايي شدند.نتايج حاكي از آن است كه در پيوند 1558 عنصر داده‌اي موجود در ساختار مارك ايران با موجوديت‌هاي اين الگو، 702 عنصر داده‌اي (05/45% ) با موجوديت‌هاي گروه اول، 152 عنصر داده‌اي با موجوديت‌هاي گروه دوم و 45 عنصر داده‌اي با موجوديت‌هاي گروه سوم قابليت انطباق دارند. در ادامه، جهت شناسايي موجوديت‌ها و ويژگي‌هاي الگوي ملزومات كاركردي پيشينه‌هاي كتابشناختي در پيشينه‌هاي مارك موجود در نرم افزار كتابخانه ملي ايران (رسا)، پيشينه‌هاي يك نمونه اثر با نمودهاي متنوع، يعني رباعيات خيام در نمود‌هاي چاپ سنگي، كتاب، پايان‌نامه، مواد ديداري و شنيداري، دستنوشته مواد گرافيكي، مقاله و سند مورد بررسي قرار گرفت و مشخص شد كه بيشترين ميزان انطباق با موجوديت‌هاي گروه اول مربوط به پيشينه‌هاي چاپ سنگي رباعيات خيام و برابر با (2/38%) است. از دستاوردهاي اين پژوهش تهيه جدول انطباق تمام عناصر داده‌اي مارك ايران با موجوديت‌ها و ويژگي‌هاي اف.آر.بي.آر. است.

The main goal of this research is to determine mapping of Iran MARC data elements to Functional Requirement for Bibliographic Records (FRBR) model group one entities and attributes. FRBR group one entities are work, expression, manifestation and item and each one has special attributes. Therefore all fields and data elements of Iran MARC were examined via comparative method to the entities and attributes of the first group. In first segment a table was made and all of the data elements were mapped based on similar research conducted on MARC 21 by U.S Congress Library. Research findings showed that from the total of 1558 data elements that exist in Iran MARC, 531 data elements are manifestation, 73 data elements are Work y, 65 data elements are expression and 33 data elements are Item. Totally 702 data elements in Iran MARC(45.05%) have adaption capability. Among attributes of every entity, the Form of work for Work entity, language of Expression attribute for expression, Manifestation identifier attribute for Manifestation and Item identifier for item entity have the major frequency in Iran MARC structure and totally 692 data elements (44.41%) adopted this pattern.