مناسبات بينامتني و التفات به گفت‌وگومندي در زبان شعري قيصر امين پور

Intertextual Relations and Dialogic Considerations in Qeysar Aminpourʹʹs Poetic Language

ژوليا كريستوا نخستين بار در جستاري در مورد آراي باختين، نظير «منطق گفت‌وگومندي» و كاربست برخي از آن ها در نمونه هايي از متون ادبي، اصطلاح «بينامتنيت» را مطرح كرد. او مناسبات و ملاحظات بينامتني را قبل از هر چيز موجب رهايي متن ادبي از يك نظام معنايي محدود دانست. از آن پس، او و ديگر پساساختارگرايان، نظير رولان بارت، بسياري از انگاره هاي مرتبط با مفهوم گفت‌وگومندي را گسترش دادند و هر متن ادبي را در پيوند مستمر و وثيق با متن هاي ديگر و درهم آميخته با آن ها دانستند. از اين منظر، هيچ متني يكه و نوظهور نيست؛ بلكه حاصل نوشتارهايي است كه از خاستگاه هاي فرهنگي متفاوت و متكثر برآمده است. ما در اين نوشتار براي كاربست ديدگاه بينامتني بر شعر معاصر ايران، اشعار قيصر امين پور را برگزيده-ايم و باور داريم كه اشارات و مناسبات بينامتني در شعر او به نهادينه‌شدن خصلت گفت‌وگومندي در شعر او منجر شده‌اند و به‌طور چشمگيري در تكميل معناي اشعار او نقش دارند؛ به سخن ديگر، باور داريم كه ملاحظات و مناسبات بينامتني در شعر امين پور دو كاركرد عمده «ايجاد خصلت گفت‌وگومندي» و «مساعدت در تكميل دلالت هاي مبنايي متن» را دارند. در اين مقاله علاوه بر تبيين نتايج بديعي كه در پرتو خوانش بينامتني شعر امين پور حاصل مي شود، امكان كاربست اين نظريه را در شعر و به‌ويژه شعر معاصر ايران خواهيم آزمود.

For the first time, Julia Kristeva, while exploring Bakhtineʹs ideas such as "dialogical logic" and their application to literary texts, introduced the term of "intertextuality". She considered intertextual relations and considerations as rationales in freeing the literary text from a limited semantic system. From then on, Kristeva and other post-structuralists such as Roland Barthes extended many of the ideas associated with "dialogism" and they approved that every literary text have a continuous and solid link with other texts. From this perspective, none of the text is lone and novel rather and emerged and derived from different and plural cultural origins. In this paper, for applying the intertextuality theory to the contemporary Iranian poetry, we have chosen poems of Qeysar Aminpour and believe that intertextual relations and considerations in his poetry have institutionalized a remarkable essence of dialogism and have substantially led to complete the meaning of his text. In other words, we believe that the intertextual considerations and relations in Aminpourʹs poetry fulfill two principal functions: "create the character of dialogism" and "help complete the basic implications of meaning". In this paper, apart from explaining the results which are obtained in the light of intertextual reading of Aminpourʹs poetry, it aims to examine the possibility of applying this theory to other poetry especially the contemporary Iranian poetry.