ارزيابي تحمل به تنش خشكي در برخي ارقام گندم نان با استفاده از شاخص هاي قديم و جديد

Evaluation of Tolerance to Drought Stress in Some Bread Wheat Cultivars Using Old and New Indices

به منظور ارزيابي اثر تنش خشكي آخر فصل بر 5 رقم گندم نان (كه به طور متداول در استان همدان كشت مي شوند)، و جهت تعيين تحمل نسبي آن ها با استفاده از كارايي انتخاب شاخص هاي قديم (SSI، TOL، MP، GMP، STI، HARM، RDI) و جديد (SSPI و SNPI)، دو آزمايش جداگانه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو شرايط تنش و عدم تنش انجام شد. با توجه به همبستگي مثبت و معني دار عملكرد دانه در شرايط عدم تنش و تنش با شاخص هاي SNPI، STI، MP ، GMP و HARM اين شاخص ها به عنوان مطلوب ترين شاخص مقاومت نسبي انتخاب شدند. بر اساس نتايج شاخص ها، ارقام پيشگام و توس به طور نسبي به عنوان ارقام مقاوم، سايسون به عنوان رقم نيمه مقاوم و الوند و نويد هم به عنوان ارقام نسبتا حساس شناخته شدند. همچنين نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي نشان داد كه دو شاخص SNPI و RDI بهترين شاخص جهت شناسايي ارقام مقاوم بودند. در واقع شاخص SNPI بهتر از ديگر شاخص ها، ارقام مقاوم را شناسايي كرد و ژنوتيپ گروه A را از ديگر گروه ها مجزا ساخت.

In order to evaluation the effect of terminal drought stress on 5 bread wheat cultivars and for determining their relative tolerance using old (SSI، TOL، MP، GMP، STI، HARM، RDI) and new (SSPI and SNPI) indices, two separate experiments bases on randomized complete block design (RCBD) with 3 replications, were conducted. The results showed positive and significant correlation among stress and non-stress yield (YS and Yp) and indices of SNPI, STI, MP, GMP and HARM. Therefore, the above-mentioned indices are the best and suitable index for relative resistance selection. These results indicated that, Pishgam and Tous were relatively resistant, Sayson was semi-resistant and Alvand and Navid were semi-sensitive cultivars. The results of principal component analysis demonstrated that SNPI and RDI were the best indices and SNPI could select resistant cultivars better than the other ones.