بررسي تنوع مرفوفيزيولوژيك توده هاي گل محمدي (Rosa damascene) از مناطق مختلف ايران

Analysis of Morpho-physiological Variations in Rosa damascena Landraces from Different Regions of Iran

به‌منظور ارزيابي صفات مرفوفيزيولوژيك 32 توده گل محمدي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه ساعتلوي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اروميه در دو سال زراعي 87-1386 انجام گرديد. تجزيه واريانس مركب صفات نشان داد كه عملكرد وزن تر گل، زاويه شاخه فرعي با اصلي، طول برگچه، طول و تراكم خار در ساقه، نسبت طول به عرض گوشوارك، نسبت طول به عرض غنچه، نسبت طول به عرض ميوه، تعداد پرچم در هر گل، طول دمگل، قطر تاج پوشش، تعداد گلبرگ و درصد ماده خشك گل حداقل اختلاف آماري معني‌داري (0.05?p) در بين سال‌هاي ارزيابي، توده‌هاي مناطق مختلف و اثر متقابل آن‌ها داشتند. تجزيه تابع تشخيص همانند تجزيه خوشه‌اي، توده‌ها را به دو گروه منتسب نمود. ميانگين توده‌هاي گروه اول به استثناي صفات نسبت طول به عرض گوشوارك، تعداد گلبرگ و درصد ماده خشك گل بيش تر از ميانگين كل بود. توده‌هاي برتر اين گروه ايلام و اصفهان 10 به ترتيب با 23/3 و 49/2 تن در هكتار عملكرد تر گل، در بين كليه توده‌ها از بالاترين مقدار برخوردار بودند. به علاوه برترين توده‌هاي گروه دوم مربوط به اردبيل و فارس 1 به ترتيب با 33/2 و 31/2 تن در هكتار بود. توده‌هاي لرستان و كهكيلويه و بويراحمد به ترتيب با 24/0 و 37/0 تن در هكتار از كم ترين عملكرد تر گل برخوردار بوده و در گروه دوم قرار داشتند. 63 درصد از كل تغييرات، توسط سه مولفه اول در تجزيه به مولفه‌هاي اصلي تبيين شد. عملكرد تر گل با زاويه شاخه فرعي با اصلي (0.47**=r) و قطر تاج پوشش (r=0.65**) همبستگي مثبت و با درصد ماده خشك گل (r=-0.48**) همبستگي منفي بسيار معني‌داري داشتند. در تجزيه رگرسيون، صفت قطر تاج پوشش با بالاترين ضريب مثبت (b1=0.60**) و درصد ماده خشك گل با كم ترين ضريب منفي (b2=-0.41**) داراي همبستگي بسيار معني دار با عملكرد تر گل بوده و در مدل نهايي باقي ماندند.

In order to investigate morpho-physiological traits of 32 Rosa damascena Landraces, an experiment based on Randomized Complete Blocks design with three replications was carried out in Satloo station of Agricultural Research Center of Orumieh at two seasons in 2007-8. Combined analysis of variance showed that traits of flower yield, branch angle, leaflet length, thorn length, thorn density, length to width stipule ratio, length to width bloom ratio, length to width fruit ratio, stamen per flower, peduncle length, canopy diameter, number of petal and flower dry matter percent were significant different between the years, landraces and interactions between them (p?0.05). Discernment analysis such as cluster analysis characterized landraces at two groups. Means at first group with exception of length to width stipule ratio, number of petal and flower dry mater percent were more than total landraces. Ilam and Isfahan 10 with 3.23 and 2.49 t/h flower yield were superior within landraces. In addition Ardabil and Fars 1 with 2.33 and 2.31 t/h flower yield were the best landraces at the second group. Lorestan and Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad landraces settled at the second group were the lowest flower yield 0.24 and 0.37 t/h, respectively. The first three principal components determined 63% of total variations at principal component analysis. Flower yield had positive correlation with branch angle (r=0.48**), canopy diameter (r=0.65**) and negative significant correlation with flower dry matter percent (r=-0.48**). At regression analysis traits of canopy diameter with the highest positive coefficient (b1=0.60**) and flower dry mater percent with the lowest negative coefficient (b2=-0.41**) were correlated with flower yield and remained at final model.