طراحي و اعتباريابي ابزاري براي ارزشيابي دوره‌ي دكتري تخصصي بهداشت باروري ايران بر اساس الگوي سيپ (CIPP)

The Development and Validation of an Instrument to Evaluate Reproductive Health PhD Program in Iran Based on CIPP Evaluation Model

مقدمه: يكي از مهم‌ترين عوامل تاثيرگذار بر انجام يك ارزشيابي معتبر، وجود ابزاري مناسب است كه بتواند به درستي برنامه را مورد ارزشيابي قرار دهد. اين مطالعه با هدف طراحي ابزاري معتبر و پايا براي ارزشيابي دوره‌ي دكتري تخصصي بهداشت باروري ايران بر اساس الگوي سيپ انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه در سال 92 در دانشگاه علوم پزشكي اصفهان انجام شد. طراحي و اعتبار يابي پرسشنامه در چهار مرحله صورت گرفت؛ ابتدا با بررسي متون و مطالعه منابع متعدد كتابخانه‌اي و اينترنتي مربوط به الگوي ارزشيابي سيپ (CIPP) سوالات اصلي ارزشيابي در 4 حيطه‌ي زمينه، درون‌داد، فرآيند و برون‌داد طراحي گرديد، سپس با استفاده از منابع موجود در ايران و ساير كشورها، شاخص‌هاي هر حيطه تدوين شد و بر اساس آن پرسشنامه‌هاي محقق‌ساخته تهيه گرديد. در مرحله بعد روايي محتوايي و صوري ابزار با نظر متخصصين و شاخص روايي محتوا سنجيده شد. در نهايت پايايي پرسشنامه با محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ و ضريب لانداي گاتمن برآورد شد. نتايج: در دو مرحله اول و دوم با مروري بر متون، مقالات و كتب سوالات اصلي ارزشيابي و 156 شاخص در چهار حيطه استخراج گرديد و چهار پرسشنامه به طور جداگانه براي 4 گروه با عناوين مدير گروه (مسوول دوره دكتري بهداشت باروري)، اعضاي هيات‌علمي (مدرسين دوره دكتري بهداشت باروري)، دانش‌آموختگان و دانشجويان رشته، تهيه شد. در مرحله سوم با نظرخواهي از اساتيد و با حذف 8 سوال، اضافه شدن بين3-15 سوال در هر حيطه اصلاح سوالاتي كه CVI بين 70/0 تا 79/0 داشتند پرسشنامه روا گرديد، متوسط شاخص روايي محتوا90/0 بود. در مرحله چهارم براي تعيين پايايي پرسشنامه‌ها از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شد كه مقدار آن به ترتيب(98/0، 96/0، 98/0، 98/0) برآورد شد. همچنين ضريب لانداي گاتمن براي پرسشنامه مديران گروه‌ها، اعضاي هيات‌علمي، دانشجويان و دانش‌آموختگان به ترتيب 98/0، 68/0، 89/0، 91/0 برآورد گرديد. نتيجه‌گيري: ابزار طراحي‌شده براي ارزشيابي دوره دكتري بهداشت باروري از روايي و پايايي لازم برخوردار بود و اين ابزار با انجام تغييرات لازم بر اساس اهداف و ويژگي‌هاي رشته قابل استفاده براي ارزشيابي دوره‌هاي مختلف آموزشي مي‌باشد.

Introduction: An appropriate and accurate tool is one of the most important factors of a valid evaluation. The purpose of this study was to construct a valid and reliable instrument to evaluate reproductive health PhD program in Iran based on the CIPP Evaluation Model. Methods: This study was conducted in Isfahan University of Medical Sciences in year two thousand thirteen. The questionnaire designing and validating was conducted in four phases; at first the main questions in four domains of context, input, process, and product were designed according to literature and various library and internet sources related to CIPP evaluation model review. Then the indicators were extracted for each domain using available resources in Iran and other countries and then the researcher made questionnaires were constructed based on these indicators. In the next phase, content and face validity were assessed to determine the validity of the questionnaires. Content validity was evaluated by the opinions of the experts and content validity index. Finally, The Cronbach’s alpha coefficient and the Guttman’s Lambda coefficient were calculated. Results: At first and second phases, four questionnaires based on 156 indicators extracted in four domains (context, input, process and output) by researchers were designed for four groups; head of department (responsible for Reproductive Health PhD program), faculty members (faculties of Ph.D. in Reproductive Health), graduates and students of this field. In the third phase, the questionnaires were validated by the opinions of the experts, the elimination of 8 questions, adding 3-15 questions depending on the domain and the group and then questions having CVI from 0.70 to 0.79 were modified. The average of scale-level content validity index was 0.90 and the reliability of the questionnaires of the head of department, faculty members, students and graduates were determined through Cronbach’s alpha coefficient which were 0.98, 0.96, 0.98, and 0.98 respectively. Guttmanʹs Lambda coefficient was 0.98, 0.68, 0.89 and 0.91, respectively. Conclusion: The designed tool for evaluating Reproductive Health Ph.D. Program was valid and reliable and can be used for evaluating different educational programs under the consideration of program objectives and characteristics.