مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - استفاده از اپيدميولوژيست‌ها در طرح‌هاي پژوهشي و مقالات حيطه پزشكي: يك ضرورت در ايران

چكيده فارسي :

سردبير محترم مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي يكي از اهداف مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي، ارتقاي كيفيت آموزش پزشكي و حيطه‌هاي مرتبط با آن است، يكي از مهم ترين اين حيطه‌ها، انجام طرح‌هاي تحقيقاتي و مقاله‌نويسي است، به طوري كه اين مجله با انتشار مقالاتي كاربردي و آموزشي زمينه‌ساز افزايش سطح كيفي مقالات منتشر شده در مجلات پزشكي در سطح كشور مي‌گردد(1)، از مهم‌ترين فاكتورهايي كه امروزه در آموزش مطرح است و جز اهداف رسيدن به توسعه نيز است، توليدات علمي و انتشار مقاله است، كه اين مقالات در تصميم‌گيري‌هاي بهداشتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد(2). طرح‌هاي پژوهشي با هزينه‌هاي زيادي انجام مي‌شوند و در نهايت منجر به مقاله شده و از اين‌ها در برنامه‌هاي بهداشتي استفاده مي‌گردد(2)، لذا نيازمند مديريت و توجه ويژه هستند. از طرفي با توجه به اين كه عده زيادي از پژوهشگران به صورت حرفه‌اي دوره‌هاي روش تحقيق و مقاله‌نويسي را نگذرانده‌اند و با روش مطالعه و آناليز داده‌ها به صورت حرفه‌اي آشنايي ندارند(1)، مشاهده شده است كه مقالاتي كه حاصل از طرح‌هاي پژوهشي است و در مجلات منتشر مي‌شود، دچار نقص از نظر روش‌شناسي و آناليز آماري است(3تا5). اين در حالي است كه طراحي روش درست مطالعه براي اعتماد به نتايج و قابل استفاده بودن آن در تصميم‌گيري‌هاي بهداشتي ضروري است و مطالعات ضعيف از نظر متدولوژي، زياد قابل اتكا نبوده و نتايج آن‌ها تحت تاثير مخدوش شدن قرار دارد(6). از آن جايي كه هزينه اين طرح‌ها از منابع ملي تامين مي‌شود، ضروري است كه از متدولوژي مناسب و قابل اعتمادي چه در مرحله اجرا و چه در مرحله آناليز داده‌ها برخوردار باشد، كه در اين صورت مي‌توان شاهد ارتقاي كمي و كيفي طرح‌هاي پژوهشي و انتشار مقالات با كيفيت در مجلات پزشكي و در نتيجه كاربردي بودن آن در برنامه‌ريزي‌هاي بهداشتي باشيم(2). آشنا بودن و مهارت در زمينه مورد نظر و تخصص در زمينه متدولوژي و آمار باعث مي‌شود طرح و مقاله بهتر نگاشته شود و اشكالات تخصصي و متدولوژي به حداقل برسد، اما همان‌طور كه ذكر شد عده زيادي از محققين آشنايي كامل به متدولوژي تحقيق به صورت حرفه‌اي و آناليز آماري ندارند(1)، لذا در كنار فردي كه در حيطه مورد نظر تخصص دارد ، وجود فردي كه آشنايي كامل به متدولوژي و روش‌شناسي تحقيق داشته باشد، در تيم تحقيق ضروري به نظر مي‌رسد، اين فرد مي‌تواند يك فرد اپيدميولوژيست متخصص و آشنا با روش تحقيق و آناليز آماري باشد. از اين رو با توجه به تناقضات موجود در روش‌شناسي پژوهش‌هاي علوم پزشكي و مجلات آموزش پزشكي(7)، وجود يك فرد متخصص در زمينه روش‌شناسي پژوهش مانند اپيدميولوژيست ضروري است. با توجه به اين ‌كه يكي از سياست‌هاي مجله فوق الذكر ارتقاي سطح دانش پژوهشگران در زمينه‌هاي مختلف از جمله روش تحقيق و ارتباط سازنده بين محققين حيطه پزشكي است، انتظار مي‌رود اين دست نوشته كه تكميل‌كننده مقاله‌ي منتشر شده در زمينه مقاله‌نويسي در همين مجله است(1)، مورد توجه قرار گيرد و نيز برنامه‌ريزان و دست‌اندركاران در اين حيطه به آن توجه نمايند و شاهد وجود يك متدولوژيست در كنار پژوهشگران اصلي تحقيق باشيم، در اين صورت مي‌توان شاهد اجراي درست طرح‌هاي پژوهشي و مقالات مناسب از نظر متدولوژي باشيم، كه اين همان هدف اصلي در علم يعني توليد مقالات معتبر و درست از نظر ساختاري و روش‌شناسي است