بررسي تغييرات مجرا و فـرسايش كناره اي در رودخانه گاماسياب از سال 1334 تا 1389

Study Channel Changes and Bank Erosion in the Gamasiab River from 1958 to 2010

تغييرات مجراي رودخانه، فرسايش كناره اي و رسوبگذاري كناره اي فرايندهاي طبيعي رودخانه هاي آبرفتي هستند. اين مقاله با هدف بررسي جابه جايي مياندر و تغييرات الگوي رودخانه و تاثير آن بر وضعيت فرسايش و رسوبگذاري رودخانه گاماسياب در استان كرمانشاه انجام شده است. در اين مطالعه از عكس هاي هوايي سال هاي 1334، 1348، 1382 و تصاوير ماهواره اي IRS سال 1389 با قدرت تفكيك 8/5 متر استفاده شده است. با انجام عمليات مختصات دار كردن عكس هاي هوايي در نرم افزارARC MAP بر اساس نقشه هاي 25000/1 مسير رودخانه رقومي شده و رودخانه به 12 بازه تقسيم شده است. با انطباق مسيرهاي رودخانه براي دوره هاي متوالي مكان هايي كه جابه جايي داشته اند شناسايي شده اند. با استفاده از نرم افزار ARC MAP پلي گون هايي كه نشان دهنده اختلاف بين دو موقعيت رودخانه هستند ترسيم شده و مساحت سطوح فرسايشي و رسوبگذاري براي هر طرف از رودخانه به طور جداگانه اي محاسبه شده است. از سال 1334 تا 1348 مساحت سطوح رسوبگذاري شده در طول رودخانه 5/258 هكتار، از سال 1348 تا 1382 اين مساحت 6/402 هكتار و از سال 1382 تا 1389 مساحت سطوح رسوبگذاري شده 9/112 هكتار بوده است. از سال 1334 تا 1348 مساحت سطوح فرسايش يافته 347 هكتار، از سال1348 تا 1382 اين مساحت 7/414 هكتار و از سال 1382 تا 1389 سطوح فرسايش يافته 2/138 هكتار بوده است. نتايج نشان داد كه سطوح فرسايش يافته در رودخانه گاماسياب بيشتر از سطوح رسوبگذاري شده مي باشد و اين به دليل جابه جايي و تغيير مسير رودخانه مي باشد به طوري كه بعضي از قسمت هاي رودخانه بيش از 400 متر جابه جايي داشته است.

River channel change, such as bank erosion and accretion are natural processes in alluvial rivers. This paper aims to investigate migration and channel change plan form and effect on bank erosion and accretion done in Gamasiab River in Kermanshah Province. This study used aerial photography taken in 1955, 1969, 2003 and IRS satellite imagery of 2010 with a resolution of 5/8 m, aerial photographs were orthophoto in ARCMAP software based on 1/25000 topographic map. Shoreline was digitized and river was divided into 12 reaches. By comparing river in the sequence period investigated the positions have a change. Using the ARCMAP software to create polygons that represented the difference between two positions we calculated erosion and accretion separately for each side of the river. The area of bank accretion along the river had been 285.5 ha and from 1955 to 1969 this area had been 402.6 ha from 1969 to 2003 and the area of bank accretion was 112.9 ha from 2003 to 2010. Bank erosion had been 347 ha from 1955 to 1969, and this was been 414.17 ha from 1969 to 2003 and the area of bank erosion had been 138.2 ha from 2003 to 2010. Results show that the amount of bank erosion is more due to bank accretion in the Gamasiab River. Change and migration in river is the cause of the erosion. Some places in river show about 400 m of movement.