بررسي اثر قرق بر تركيب و تراكم عناصر رويشي و شرايط خاك در منطقه بافت- كرمان

Investigation of Exclosure effects in composition & density of vegetation and soil conditions in forest region Baft-Kerman

جنگل هاي خشك و نيمه خشك اكوسيست مهاي پيچيد هاي هستند كه نقش بسيار موثري در حفظ آب و خاك، ترسيب كربن، توليد محصولات فرعي دارند و از لحاظ اقتصادي معيشت تعداد زيادي از ساكنين منطقه به آنها وابسته است. متاسفانه بهره برداري بي رويه و غير اصولي خصوصاً چراي بي رويه دام، سرشاخه زني، توسعه دي مزارها، استفاده از چوب درختان جهت مصارف سوخت موجب تخريب اين منابع شده و صدمات جبران ناپذيري به پوشش گياهي و خاك وارد نموده است. قرق به عنوان يكي از روش هاي اصلاح اجتماع گياهي تخريب يافته، در بهبود وضعيت اين جوامع موثر مي باشد. بر اين اساس تحقيق حاضر با هدف تعيين تاثير قرق 15 ساله در تغييرات پوشش گياهي جنگل هاي بادام منطقه سه چاه شهرستان بافت انجام شد. روش نمونه برداري تصادفي سيستماتيك بوده (ابعاد 10 متري براي × 20 متري براي پوشش درختي و درختچه اي و 50 پلات 10 × 100 متر) و بدين منظور تعداد 50 پلات 20 × شبكه 100 پوشش بوته اي، گندمي و پهن برگ علفي در منطقه قرق و همين تعداد پلات با مشخصات فوق در منطقه مجاور قرق مستقر گرديد. در استفاده گرديد. همچنين جهت مطالعات وضعيت فيزيكي و شيميايي خاك، Spss اين بررسي جهت مقايسه ميانگين ها از نرم افزار آماري نمونه هايي در منطقه مورد مطالعه (قرق و مجاور قرق) برداشت شد و مشخصه هاي خاك از نظر بافت، اسيديته، هدايت الكتريكي، ماده آلي، آهك، گچ، سديم، پتاسيم، كلسيم، سولفات و بيكربنات انداز هگيري شد. نتايج نشان داد كه درصد پوشش تاجي گونه ها، تراكم و تنوع گونه اي در داخل منطقه قرق بيشتر از منطقه خارج از قرق بوده است، همچنين ميزان درصد ماده آلي، عمق خاك و بقاياي گياهي در منطقه با مديريت قرق مطلو بتر بوده و خصوصيات فيزيكي خاك در تغيير پوشش گياهي منطقه تاثير بسزايي داشت (كوبيدگي خاك منطقه مجاور قرق در اثر تاثير مستقيم چراي دام سبب گرديد كه تجديد حيات و امكان استقرار بذور گياهان با مشكل مواجه شود). نكته در منطقه شده كه بر Amygdalous scoparia قابل توجه اينكه قرق سبب افزايش گونه هاي علفي و حضور قابل توجه گونه بادام كوهي اين اساس مي توان از اين گونه به عنوان گونه پيشگام جهت استقرار عناصر رويشي استفاده نمود.

Arid & semi arid forests are complicated ecosystems which play an integral part by not only protecting soil and water and sequestrating carbon but also by producing byproducts and economically supporting the life of most inhabitants. Regrettably, the excessive and inefficient exploitation of such valuable resources namely by overgrazing, cutting top branches of trees, developing new dry farming places and cutting down trees for fuelwood have inflicted irreversible damage upon the vegetation cover and soil.Thus, exclosure is considered as one of the effective methods for improving the damaged plants. The current study aims to investigate the effects of the 15- year exclosure on the changes in the vegetation cover for Amygdalus forests studied in Sechah - Baft region. Here, the random systematic sampling method was applied ( the mesh with the dimensions 100m2*100m2); for this reason, 50 plat (with the dimensions 20m2*20 m2) for tree cover & 50 plat(with the dimensions 10m2*10 m2) for understory cover in the exclosure area & the same numbers of plats with the above-mentioned specifications have been pitched in the nearby field. In the present study, the SPSS, which is a statistical software, has been used to compare the means. Similarly, in order to investigate the physical and chemical condition of the soil, some samples of the region under study (in exclosure & nearby) were selected so that characteristics of the soil, namely, structure, acidity, electric conductivity, organic substance, lime, plaster, potassium, sodium, calcium, sulfate & bicarbonate can be measured. Findings suggest that canopy covers of species, density and diversity of species (forest & understory) in the exclosure is more than those outside the exclosure. Also, the organic substance percentage and soil depth in exclosure- mananged region are more desirable, and the physical characteristics of soil have a significant impact on the changes in the vegetation cover of the region. (The fact that the soil nearby the exclosure was beaten due to cattle grazing made it difficult for seeds to be germinated). It is also worth noting that the exclosure led to an increase in the number of herbaceous species & A.scoparia in the region and as a result it can be considered as a leading method pioneered for pitching of vegetation.