بررسي ارزش رجحاني گونه هاي گياهي مرتعي مورد چراي شتر در منطقه حلوان طبس

An investigation of the rangeland species preference for camel grazing in Tabas rangeland

بررسي ارزش رجحاني گياهان مي تواند مرتعدار را در ارايه راهكارهاي مديريتي جهت مكان يابي علوفه براي دام ها، انتخاب مناسب دام، متناسب با نوع علوفه موجود در مرتع و تعيين شايستگي مرتع ياري دهد. به همين منظور، بررسي ارزش رجحاني گونه هاي گياهي مرتعي مورد چراي شتر طي سال 1385 در منطقه حلوان طبس واقع در استان يزد مورد توجه قرار گرفت. در اين پژوهش از 6 نفر شتر بومي منطقه استفاده شد. آمار برداري با تعقيب 60 دقيقه اي از هر يك از دام ها با كورنومتر در فصول مختلف در زمان هاي صبح و بعد از ظهر صورت گرفت. داده ها در قالب طرح آماري كرتهاي خرد شده مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت و جهت مقايسه ميانگين هاي درصد زمان چراي هر يك از گياهان از آزمون دانكن استفاده شد. نتايج نشان داد كه ارزش رجحاني گون ههاي تحت بررسي در كل دوره مطالعه همچنين فصول و زمان چرا در صبح وبعد از ظهر نيز واجد اختلاف معني دار بوده اند .(p < 0/ داراي تفاوت معني داري مي باشند ( 01 48/ با 4 Haloxylon aphyllum در بررسي مقايسه ميانگين هاي درصد ارزش رجحاني گونه هاي گياهي در كل سال ، گونه .(p < 0/01) 7 درصد / با 2 Salsola arobuscula 18 درصد و گونه / 22 درصد، مجموع گونه هاي يكساله ها با 9 / با 7 Seidlitzia rosmarinus درصد، گونه چهارگونه .(p < 0/ به ترتيب در مراتب اول تا چهارم خوشخوراكي قرار مي گيرند و بين همه اين گونه ها اختلاف معني دار مشاهده شد ( 01 ،1/1 ، 1/ به ترتيب با مقادير 1 Peganum harmala و Astragalus squarrosus، Stipagrostis pennata، Calligonum persicum باقيمانده و در گروه آخر قرار م يگيرند. در بين فصول سال در بهار (p < 0/ 0 درصد ارزش رجحاني تفاوت تفاوت معني داري ندارند ( 01 / 0/7 و 01 طي مراحل گلدهي تا بذردهي در مرتبه اول خوشخوراكي Haloxylon aphyllum گياهان يكساله و در فصول تابستان پاييز و زمستان، گونه در كليه مراحل رويشي در مرتبه آخر خوشخوراكي واقع مي شود. درصد زمان چرا در Peganum harmala قرار مي گيرند. در مقابل گونه در بعد از ظهر بيشتر مورد Seidlitzia rosmarinus در صبح و گونه Haloxylon aphyllum صبح بيشتر از بعد از ظهر بوده است. گونه استفاده قرار گرفته اند و در بقيه گياهان بين درصد ارزش رحجاني در صبح و بعد از ظهر تفاوت معني داري ديد ه نمي شود.

Preference value of species can be useful for ranger to present practical solution for selecting suitable. Livestock according to kind of species and rangeland suitability. To achif this goal, investigation of preference value of species which was grazed by camel, was considered in Halvan Tabas region which is located in Yazd province. six native species of camels were randomly selected and their gazing time was observed and recorded. The data collection process involved sixty-minute observation of each camel recorded by chronometer in different seasons, one in the morning and another in the afternoon. The data were analyzed through split plot design, and the Duncan test was used for camper mean. The results indicate that the preference value of plants has significant difference (p < 0. 01).The findings also suggest another significant difference as far as seasons and time of grazing ( i.e. morning or afternoon) are concerned. Based on the anlysis on the means of the percentage preference value of the species through out the year, the following were attained: the percentage of plant preference value was 48.4% for Haloxylon aphyllum (the first palatable species), 22.6% for Seidlitzia rosmarinus (the second palatable species), 18.78% for a collection of annual species (third palatable species), and 7.2% for Salsola arobuscula ( the forth palatable species). In fact, a significant difference was observed among species. There was no significant difference (p < 0. 01) among other 4 species which are Calligonum persicum(1.1%), Stipagrostis pennata(1.1%), Astragalus squarrosus(0.7%) and Peganum harmala(0.01%). As regards the four seasons, The annual plants and Haloxylon aphyllum had the best palatability for camel grazing in spring and in summer until winter, recpectiving. In contrast, Peganum harmala had the least palatability in all phonological stages. Also, in total, the percentage of grazing time in the morning was more than that of in the afternoon. Furthermore, the percentage preference value of Haloxylon aphyllum and Seidlitzia rosmarinus were more in the morning and afternoon, respectively. Finally, no significant difference of any kind was observed among the other plants with regarding their preference value (p < 0. 01)