بررسي عددي سه‌‌بعدي رسوب‌گذاري و كنترل آن در آب‌گير‌هاي جانبي رودخانه‌اي با استفاده از نرم‌افزار SSIIM2

3-D Numerical Investigation of Sedimentation and its Control at River Lateral Intakes by SSIIM2 Software

آب‌گيرها عموماً در شبكه‌هاي توزيع آب، كانال‌هاي آبياري، شبكه‌هاي فاضلاب، تاسيسات مربوط به تصفيه‌خانه‌هاي آب و فاضلاب و غيره مورد استفاده قرار مي‌گيرند. عدم كنترل رسوب ورودي به آب‌گيرها باعث انتقال رسوبات به داخل كانال‌هاي آبياري و تاسيسات مي‌شود و مشكلاتي را براي قسمت‌هاي مختلف به‌وجود مي‌آورد. به‌علت وجود ذرات معلق در آب، خسارت زيادي نيز به تاسيسات به‌كار‌رفته مثل پمپ و توربين وارد مي گردد. در اين مطالعه ابتدا شبيه‌سازي عددي جريان رسوبي در آب‌گيري از مسير مستقيم يك كانال مستطيلي به‌كمك نرم‌افزار SSIIM2 صورت گرفته است. از ميان پارامترهاي اصلي موثر بر جريان، شكل مقطع عرضي كانال، شيب كانال‌هاي اصلي و آب‌گير و شكل دهانه‌ي ورودي ثابت در نظر گرفته شد و اثر زواياي آب‌گيري 45 الي 90 درجه، نسبت دبي آب‌گيري 2/0 الي 57/0 و عدد فرود جريان ورودي 32/0 الي 48/0 بر نسبت رسوب ورودي به آب‌گير بررسي شد و با نتايج آزمايشگاهي مورد مقايسه قرارگرفت كه مطابقت خوبي بين مقادير حاصل و نتايج آزمايشگاهي ديده شد. سپس براي بررسي عددي روش‌هاي كنترل رسوب، تاثير صفحات مستغرق، طول آب‌شكن و فاصله‌ي آن از مقابل دهانه‌ي آب‌گير به‌ازاي نسبت هاي مختلف دبي آب‌گيري بررسي شد. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه كارآيي صفحات با احداث آب‌شكن در ضلع مقابل آب‌گير افزايش پيدا مي‌كند و مقدار ورود رسوبات به آب‌گير كاهش مي‌يابد. هم‌چنين با جابه‌جايي آب‌شكن به‌اندازه‌ي دو برابر عرض دهانه‌ي آب‌گير به بالادست كانال اصلي، مقدار ورود رسوبات به آب‌گير به‌طور متوسط 36% كاهش مي يابد. سپس نتايج عددي حاصل با نتايج آزمايشگاهي مورد مقايسه قرار گرفتند كه مطابقت خوبي بين مقادير حاصل و نتايج آزمايشگاهي ديده شد.

The intakes usually have been used in water distribution networks, irrigation channels, sewage networks, and the water/wastewater treatment facilities, etc. Lack of sediment control entered to the intake channel is the main reason of entering sediments to the installation systems, which makes many problems for different parts. Due to suspended particles in water, the facilities used such as pumps and turbines are damaged. In this study, first, numerical simulation of sediment flow in an intake from a rectangular channel using SSIIM2 is investigated. Among the main parameters affecting the flow the channel cross-section, main channel and intake slope, and the entrance form are supposed to be constant. Then, the effects of the deviation angles 45-90 degree, ratio of diverted discharge 0.2-0.57, and Froude Number 0.32-0.48 on ratio of sediment entering to the intake have been investigated and obtained numerical results were compared with experimental results that good agreement has been observed. Then for numerical investigation of sediment control methods the effects of the submerged vanes, spur dike length, and spur dike distance from the front intake entrance for different ratios of diverted discharge were investigated. The results showed that the effective performance of the vanes increased and consequently eliminated the bed sediment ingestion into diversion with a single spur dike at opposite side of the intake. Also an average reduction of 36% in sediment ingestion into diversion was observed when a spur dike located at a distance of twice intake width from the centre line. Then obtained numerical results have been compared with experimental results that good agreement has been observed.