ارزيابي ژنوتيپ‌هاي گندم دوروم در شرايط ديم و آبياري تكميلي در منطقه گچساران

Evaluation of Durum Wheat Genotypes in Rainfed and Supplemental Irrigation Conditions in Gachsaran Region of Iran

به‏منظور ارزيابي تحمل به خشكي 18 ژنوتيپ گندم دوروم اين بررسي طي دو سال زراعي 89-1388 و 90-1389 در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در دو شرايط آبياري تكميلي و خشكي (ديم) در ايستگاه تحقيقاتي كشاورزي ديم گچساران اجرا گرديد. تجزيه واريانس داده‏ها براي دو سال نشان داد كه ژنوتيپ‏ها از نظر عملكرد دانه تفاوت معني‏داري در سطح احتمال 1% داشتند. ژنوتيپ‏ شماره 6 (GA//2*CHEN/ALTAR84) با منشا سيميت (CIMMYT) از نظر عملكرد دانه در دو محيط و كليه شاخص‏ها در هر دو سال بعنوان برترين ژنوتيپ شناخته شد. شاخص‏هاي GMP، MP، STI، K1STI و K2STI با توجه به همبستگي مثبت و معني داري كه با عملكرد دانه در دو محيط و ساير شاخص‏ها، بجز SSI، TOL، GOL و YSI داشتند؛ شاخص‏هاي مناسبي براي شناسايي ژنوتيپ‏هاي متحمل به تنش معرفي شدند. نتايج تجزيه به مولفه‏هاي اصلي نشان داد كه دو مولفه اول حدود 99% تغييرات متغيرهاي اوليه را توضيح دادند. مولفه اول با بيشترين توضيح از تغييرات مولفه پتانسيل عملكرد و مولفه دوم مولفه اندازه‏گيري تحمل به تنش نام گرفتند

This experiment was conducted in 2009-10 and 2010-11 cropping cycles to evaluate drought tolerance of eighteen durum wheat genotypes using randomized complete block design with four replications under two moisture regimes (supplemental irrigation and rainfed) at Gachsaran Dryland Agricultural Research Station, Ghachsaran, Iran. Combined analysis of variance indicated that genotypes had significant differences for grain yield in supplemental irrigation (YP) and rainfed (YS) conditions. Considering YP, YS and drought tolerance indices genotype number 6 (GA//2*CHEN/ALTER84) with CIMMYT origin was identified as the most tolerant genotypes. GMP, MP, STI, K1STI and K2STI indices had positive and significant correlation with YP, YS and other indices except SSI, TOL, GOL and YSI. Therefore, these indices can be used for identification of tolerant durum genotypes. Results of principle component analysis explained 99% of total variation by the first component. The first and second components were identified as yield potential and stress tolerance components, respectively.