بررسي سيتوژنتيكي جمعيت هاي صبرزرد (Aloe vera L.) در ايران

Cytogenetical Survey of Aloe vera populations in Iran

سابقه و هدف: صبر زرد (Aloe vera L.) متعلق به خانواده (Liliaceae)، گياهان بوته اي دايمي، به ندرت يكساله به ارتفاع 70 تا 90 سانتي متر است كه بومي مناطق استوايي، آفريقا، ماداگاسكار و عربستان است و معمولاً در مناطق جنوبي كشور از جمله استان هرمزگان و بوشهر و بلوچستان مي رويد. تعدادي از گونه هاي زينتي آن به صورت وسيعي در اروپا و آمريكا براي استفاده از برگ آن و تزيين باغ ها، پارك ها و منازل كاشته مي شوند. همچنين به دليل خواص دارويي ژل موجود در برگهاي آن در تهيه داروهاي گياهي نيز از آن استفاده مي گردد. با وجود كاربرد وسيع هنوز مطالعه جامعي بر روي اين گياه در ايران صورت نگرفته است. مواد و روشها: در اين تحقيق 5 جمعيت از (Aloe vera L.) و 5 جمعيت از (Baker ( Aloe littoralis جمع آوري شده از مناطق مختلف ايران با استفاده از مريستم انتهايي ريشه مورد مطالعه قرار گرفتند و تعداد و ابعاد كروموزم ها در تقسيم ميتوز اندازه گيري و فرمول كاريوتيپي هر جمعيت تعيين شد. يافته ها: تعداد كروموزوم پايه در جمعيت ها، 7 و از نوع متاسانتريك و ساب تلوسانتريك بود. بيشترين ميانگين طول كروموزوم ها مربوط به جمعيت هاي Aloe littoralis ( 72/12 ميكرون) و كمترين ميانگين طول كروموزوم ها مربوط به جمعيت هاي Aloe vera (42/10 ميكرون) بود.جمعيت هاي مورد مطالعه بر اساس روش استيبنز از نظر كاريوتيپي نيز مورد مقايسه قرار گرفتند. جمعيت هاي Aloe vera در كلاس 1 و ساير جمعيت ها در كلاس 2 قرار گرفتند. فقط جمعيت شماره 8 به تنهايي در گروه 3 قرار گرفت. بنابراين جمعيت هاي Aloe vera نسبت به بقيه جمعيت ها متقارن تر و ابتدايي تر مي باشند. فرمول كاريوتيپي جمعيت هاي Aloe vera بر اساس روش لوان و همكاران، ((6Sm+ 8St و جمعيت هاي Aloe littoralis ( 4Sm+ 10St) تعيين گرديد. نتيجه گيري: بررسي سيتولوژيكي اين نمونه ها بيانگر تفاوت جزيي در اين نمونه ها نسبت به ساير نمونه ها بود.

Background: Aloe vera belongs to the family Liliaaceae. It is a perennial or seldom annual plant of 70 to 90 cm high. This plant is popular in Southern Africa, Madagascar and Arab regions. The local species usually grow in the southern parts of IRAN, such as Bushehr, Hormozgan and Balochestan provinces. Some of the ornamental species are widely used in Europe and America in decorated leaf gardens, parks and houses. The gel in the leaves of the medicinal properties of the plant is used in preparing medicines. Despite the wide usage, comprehensive study has to be done on this plant in Iran. Materials and Methods: In this research 10 populations of Aloe vera belonging to Aloe genus were collected from different locations of Iran and studied using root apex meristem. Also, the number and dimensions of chromosomes in the mitosis division were measured, and determined karyotypic formula for any population. Results: The number of genome was 7 and kind of chromosome was metacentric and sub-telocentric. The most and lowest mean of chromosome length belongs to Aloe littoralis population (12.72 micron) and Aloe vera (10.42 micron) population, respectively. The populations were compared using Stebbins method based on karyotype. Aloe vera populations lied in 1A class and other populations in 2A class. The karyotypic formula of Aloe vera and Aloe littoralis was determined as 6Sm+8st and 4Sm+10St, respectively. Conclusion: Cytological samples showed minor differences in this sample compared to other samples.