برآورد تابع تقاضاي پول در ايران با رويكرد مدل‌هاي تصحيح خطا و هم جمعي

Estimation of Money Demand Function in Iran with Cointegration and Error Correction Models Approach

آگاهي در مورد تابع تقاضاي پول و عوامل موثر بر آن مهم‌ترين تابع در بررسي اثرات سياست پولي بر اقتصاد است؛ به طوري كه سياست پولي با تحت تاثير قرار دادن تقاضاي پول، مي‌تواند مقامات پولي را در رسيدن به اهدافشان كمك كند. اين مقاله به تخمين تابع تقاضاي پول در ايران طي سال‌هاي 1390 – 1350 با استفاده از روش تصحيح خطا و هم‌جمعي پرداخته است. تحليل‌ها نشان مي‌دهد كه حجم پول، توليد ناخالص داخلي، نرخ ارز حقيقي، سطح عمومي قيمت‌ها و نرخ سود سپرده بلندمدت با يكديگر هم‌جمعي بوده، بنابراين تقاضاي بلندمدت براي حجم تعادلي پول با به كارگيري روش هم‌جمعي يوهانسون- جوسيليوس تصريح و برآورد گرديد. نتايج نشان دهنده وجود دو بردار هم‌جمعي بين متغيرهاي مورد نظر بود. ضريب تصحيح خطا مقدار 52/0- مي‌باشد كه بيانگر اين بوده كه مقدار 52 درصد از خطاي هر دوره در گرايش به روند بلندمدت تصحيح مي‌گردد. بر اساس رابطه برآورد شده و ضريب كشش درآمدي تقاضا براي پول يك درصد افزايش در توليد ناخالص داخلي، تقاضا براي مانده نقدي به ميزان 82/1 درصد افزايش مي‌يابد؛ مثبت بودن كشش درآمدي تقاضا براي پول سازگار با نظريه هاي اقتصادي در اين زمينه است. ضريب برآورد شده براي نرخ ارز (34/0-) بيانگر جانشيني پول داخلي و خارجي مي‌باشد. ضريب نرخ بهره بلندمدت (نرخ سود سپرده بانكي) (82/0-) معني دار بوده و بيانگر منفي بودن كشش بهره‌اي تقاضاي پول در ايران است. هم‌چنين نتايج حاصل از آزمون ثبات نشان دهنده اين بود كه تابع تقاضاي پول در طي اين دوره با ثبات مي‌باشد.

The knowledge about the money demand function and its effecting factors is the most important ubject in Examination of the effects of monetary policies on economiy in order that the monetary policy can help monetary authorites to achive their goals by effecting money demand. This paper estimates the demand of money in Iran over 1350-1390 period using co-integration and error correction methodology. The analysis shows that narrow definition of money (M1), domestic gross production, real exchange rate, prices level and return rate on long-term deposit are integrated. Thus, using Johansen-Juselius cointegration approach, the long-term demand for money is specified and estimated. Empirical results show that there are two co-integrated vectors among variables. In this model the coefficient of error correction term is equal to -0.52 which is found statistically significant. This means that 52 percent of error in each period will be corrected in long run trend. Also we find that the income elasticity of demand for money is equal to 1.82 which shows that one percent increase in income, lead to 1.82 percent increase in money demand. The positive income elasticity of demand for money is consistent with related economic theories. Moreover the coefficients of rate of return on long-term deposit and real exchange rate equals -0.82 and -0.34 respectively, which shows that one unit increase in return rate on long-term deposit and one percent increase in real exchange rate, leads to -0.82 unit and -0.34 percent decrease in money demand that show substitution of money in Iran is confirmed. Finaly results showed that money demand function during this period was stable.