تحليل فضايي توسعه منطقه اي در استان بوشهر با بهره گيري تلفيقي از روش هاي تصميم گيري چند معياره

Spatial Analysis of the Regional Development in Province of Bushehr Using by MCDM Methods

توسعه، تغيير بنيادي در متغير هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي هر جامعه محسوب مي شود و تحقق آن، مستلزم ايجاد هماهنگي بين ابعاد گوناگون جامعه است. وجود دوگانگي هاي اقتصادي، اجتماعي، تكنولوژيكي و فرهنگي در فرآيند توسعه و تحول جامعه، يكي از مباحث اساسي در ادبيات نوين توسعه است. اين معضل يك نوع آسيب شناسي توسعه را مطرح مي سازد كه توجه و اهتمام به آن بيش از پيش لازم و ضروري است. در همين راستا پژوهش حاضر با رويكرد توصيفي- تحليلي و با بهره گيري تلفيقي از روش هاي تصميم گيري چند معياره تاپسيس، تحليل خوشه اي و محاسبه ضريب پراكندگي (CV) در تلاش است تا وضعيت توزيع و توسعه شاخص هاي توسعه ي اقتصادي- اجتماعي، بهداشتي- درماني و صنعتي در استان بوشهر را مورد تحليل و ارزيابي مقايسه اي قرار دهد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه: سطح برخورداري شهرستان هاي مختلف استان بوشهر از شاخص هاي مورد بررسي متعادل و متوازن نبوده و تفاوت نسبتاً محسوسي از اين نظر در بين شهرستان هاي استان مشاهده مي گردد. علاوه بر اين وضعيت توزيع هر يك از شاخص هاي سه گانه مورد ارزيابي نيز متفاوت از همديگر است. بطوري كه بيشترين اختلاف با ضريب پراكندگي برابر با 139/1 در برخورداري از شاخص هاي توسعه صنعتي و كمترين اختلاف در برخورداري از شاخص هاي اجتماعي- اقتصادي با ضريب پراكنش برابر با 387/0 مشاهده گرديد. بر اساس شاخص تلفيقي توسعه، شهرستان هاي جم و بوشهر به عنوان برخوردارترين شهرستان ها و چهار شهرستان گناوه، دشتي، تنگستان و دير نيز به عنوان محروم ترين شهرستانهاي استان بوشهر شناخته شدند.

Development is considered fundamental change in the socio-economic and cultural variables and its realization requires coordination among various dimensions of society. In the process of community development, the duality of economic, social, technological and cultural is considered as a major issue in modern literature of development. This problem raises the issue of pathological development that leads to pay more attention and dedication. The purpose of this descriptive-analytical study- via statistical methods such as Decision-making TOPSIS multi-criteria, Cluster analysis and Coefficient of Dispersion (CV)- is to analyze and comparative evaluation the distribution state and development indicators such as economic, social, health-therapeutic and industrial facilities of Boushehr province. It should be mentioned that this study also reflect townships of province in the terms of the development indicators of the level-based and investment priorities in order to organize regional and achieve sustainable and balance development. The results of this study show that not only the townships of Boushehr province have different level of development but also relatively significant difference in terms of various parameters from each other. The maximum difference with a coefficient of variation of 1.139 is related to the industrial indicator and the least difference of development is related to the socio-economic indicator with coefficient of variation of 0.387. According to combined indicators of development, Jam and Boushehr townships were the most developed and the four townships of Genave, Dashti, Tangestan and Dayyer were placed at the end stage of province development.