آمارزدگي؛نقدي بر افسون زدگي كميت باورانه در پژوهش

Statistical Toxification (Sta-toxification); A Critique of Quantity-based Enchantment in Research

بدون ترديد روش‌هاي آماري مي‌توانند در مطالعات طراحي شهري و معماري كاربرد موجهي داشته باشند، اما كاربرد سطحي، ناموجه و بعضاً گمراه‌كننده اين روشها در برخي از تحقيقات، به ويژه در پايان‌نامه‌هاي دانشجويي، در سال هاي اخير موجب دغدغه خاطر جدي گرديده است. به نظر مي‌رسد كه بخشي از اصرار به استفاده از آزمونهاي آماري در مطالعات، به " كالايي شدن" امر پژوهش و لزوم تسريع در فرآيند چنين توليدي ربط دارد. كيفيت نازل اين گونه تحقيقات كه معمولا با ظاهري "شبه آماري" ارايه مي گردند، بازانديشي و تامل در اين زمينه را ضرورت مي بخشد. اين مقاله به پديده افراط و اصرار در كاربرد روشهاي كمي وآماري در مطالعات، يا آنچه را كه سندرم " آمارزدگي" خواهيم ناميد، مي‌پردازد. هدف اين مطالعه تعريف عارضه يا سندرم "آمارزدگي" به مثابه يك مفهوم موثر در آسيب شناسي امر پژوهش، بازشناسي ابعاد آن و نهايتاً تبيين علل ِ ايجاد آن در قالب تعدادي فرضيه مي‌باشد. براي انجام اين كار از روش توصيفي جهت بيان تجربيات مولف و از روش تحليلي براي استدلال در حوزه مباحث نظري استفاده شده است. يافته‌هاي مطالعه نشان مي‌دهد " آمارزدگي" نوعي مسموميت آماري در پژوهش است كه دو بعد متمايز ليكن مرتبط، تحت عناوين "افسون‌زدگي آماري" و " قشري زدگي آماري" دارد. افسون زدگي آماري بر مسحور شدن/بودن پژوهشگر توسط مفاهيم و فنون آماري دلالت دارد كه مي‌توان از اين عارضه تحت عنوان " فتشيزم عددي" يا " بت-‌وارگي آماري" نيز نام برد. قشري زدگي آماري، به مفهوم درك سطحي و ناقص از ضرورتهاي مطالعات كمّي و استفاده سهل انگارانه از آزمونهاي آماري است. قشري زدگي آماري در "علم باوري افراطي" (ساينتيسم) و تلاش در تبديل " علوم نرم" به " علوم سخت" از طريق پوشاندن لباس كمي و رياضي بر پيكر مفاهيم كيفي و نرم، پوزيتيويزم خام و جذابيت دانش‌هاي برخوردار از طول " دوره نيمه عمر" بيشتر ريشه دارد. در نهايت اين مطالعه ضرورت افسون‌زدايي از افسون‌زدگي آماري و كميت باوري افراطي در پژوهش‌، به ويژه در حوزه‌هاي مرتبط با علوم انساني نظير معماري و طراحي شهري را نتيجه مي‌گيرد.

Statistical methods do have an important role to play in urban design and architectural studies; nevertheless, superficial understanding and misleading application of these methods, mainly in the realm of studentsʹ research and dissertations, have raised a serious concern in recent years. It appears that too much emphasis on statistical concepts and tests in the mentioned studies is partly due to the "Commodification of research", i.e. the transformation of research and ideas into a commodity, and a need for an accelerated production process to save time and budget. The poor quality of these so-called pieces of research, mainly coated with a thick quasi-statistical layer, necessitates further deliberation about the issue. This article deals with the challenge of excessive use of quantitative and statistical methods in studies as a phenomenon labeled here as "Statistical Toxification Syndrome". The paper aims to define the syndrome, so as to be used as a research pathological tool, to identify its pertaining dimensions and to hopefully explain the causes through formulation of some workable hypotheses. In doing so, a descriptive research method has been employed for depicting the authorʹs lived-experiences and an analytical research method has been used to argue the theoretical points. The findings indicate that the Statistical Toxification could be diagnosed as a certain research syndrome consisting of two distinctive yet interrelated dimensions namely "statistical enchantment" and "statistical superficiality". The statistical enchantment refers to a mindset being enchanted by statistical concepts and being over-fascinated by quantitative techniques. This also could be referred to as digital fetishism or statistical fetishism. The statistical superficiality refers to a shallow and partial understanding of valid quantitative studiesʹ imperatives and also to the careless manipulation of statistical tests. The statistical superficiality is deeply rooted in the naïve "scientism" and a wrong belief in the possibility of transforming "Soft science" into "Hard science" by means of appealing to numbers and mathematics as a most solid foundation. Finally, the study concludes a need for the disenchantment of statistical enchantment and warns against the overwhelming application of so-called quantitative research within the realm of human sciences including architecture and urban design.