مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تاثير بيداري اسلامي بر ماهيت و كاركرد نظام سلطه

چكيده فارسي :

امروزه فرايندهاي منطقه‌اي و بين‌المللي كه مبتني بر قالبهاي ضدهژمونيك است، بر روشهاي انقلابي كه در غرب آسيا (خاورميانه) وجود دارد، متكي است. در چنين شرايطي، نظام‌سلطه به گونه اجتناب‌ناپذيري با نيروهاي مقاومت‌گرا روبرو هستند و مقاومت، به عنوان جلوه اصلي چهره خاورميانه تلقي مي‌شود؛ بنابراين نظام‌سلطه، امنيت خود را در معرض چالشهايي مي‌بيند كه در خاورميانه هويت مي‌يابند. منشا اين چالشها از يكسو وضعيت داخلي كشورهاي منطقه است و از سوي ديگر، به علايق متعدد و متنوع غرب و برخورد آنها با مفاهيم اسلامي مربوط مي‌شود كه سبب شده است اسلام به موضوعي محوري در سطح بين‌المللي و به‌ويژه در مباحث امنيتي غرب تبديل شود. زبان سياسي مقاومت مي‌تواند در كشورهايي ظهور كند كه از قابليت فرهنگي خاصي برخوردار باشند و انديشه مقاومت و واكنش نسبت به فضاي اجتماعي نابرابر را در برخورد با فرايندهاي تهديد مورد استفاده قرار دهند. بر اين اساس، هدف اين مقاله از يك سو بيان ويژگي‌هاي دو دانش‌واژه «نظام‌سلطه» و «بيداري اسلامي» و از سوي ديگر، تبيين آثار و پيامدهاي پديده بيداري اسلامي بر نظام سلطه است. فرضيه اصلي اين پژوهش اين است كه بيداري اسلامي معادلات قدرت و مناسبات سياسي را بين دولتهاي منطقه و فرامنطقه‌اي دستخوش تغيير نموده و با ويژگي‌هاي دروني و محيطي خود باعث شكل‌گيري بلوك جديدي از قدرت خواهد شد كه تغيير در مناسبات قدرت (توزيع نابرابر و ايجاد اتحادها و ايتلافهاي جديد) در نظام بين‌الملل را در پي خواهد داشت. روش تحقيق تحليلي- تاريخي و توصيفي- تبييني با استفاده تركيبي از حوزه‌ها و مفاهيم ميان رشته‌اي در رشته‌هاي مطالعات استراتژيك، تجزيه و تحليل سياست خارجي و سياست تطبيقي خواهد بود.